زهرا کاظمی زادابرجس

یکی از مسائل مهم تعلیم‌ و تربیت، توجه به بعد وجودی انسان در گرایش به زیبایی و تربیت زیبایی‌شناختی است. هدف پژوهش حاضر تحلیل و تبیین مبانی، اهداف، اصول و روش‌های تربیت زیبایی‌شناختی بر اساس قرآن کریم است. در این پژوهش، رویکرد پژوهش کیفی و روش تحلیل، تحلیل مضمون است، از روش‌ اسنادی جهت جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات به‌صورت فیش‌برداری از داده‌های متنی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد قرآن کریم با نگاهی جامع به مسئله زیبایی، مجموعه‌ای متنوع از مفاهیم و مبانی تربیت زیبایی‌شناختی را مطرح می‌سازد. این مبانی عبارتنداز: کسب معرفت زیبایی‌شناختی امکان‌پذیر است، طبیعت، جهان، انسان، فطرت، تاریخ و وحی منابع معرفت زیبایی‌شناختی هستند، حس، عقل و قلب راه‌های حصول معرفت زیبایی‌شناختی هستند، تسویلات نفسانی و شیطانی موانع کسب معرفت زیبایی‌شناختی هستند (مبانی معرفت‌شناختی)، نظام احسن (مبانی هستی‌شناختی)، انسان نسخه‌ای از زیبایی خداوند در زمین است، تقویم احسن انسان، تمایل فطری انسان به زیبایی، آزادی انسان در تربیت زیبایی‌شناختی، توانمندی‌ها و محدودیت‌های انسان‌ در تربیت زیبایی‌شناختی (مبانی انسان‌شناختی)، خداوند خیر اصیل و مطلق و سرچشمه همه خوبی‌هاست و اختصاص حسن محض و احسن‌الاسماء به خداوند متعال (مبانی خداشناختی). همچنین بندگی خداوند، پرورش روحیه معادباوری، ایجاد معرفت صحیح نسبت به ماهیت دنیا، دستیابی به حیات طیبه، پایبند شدن به اعتقادات دینی با درنظرگرفتن حسن فاعلی و حسن فعلی، شکرگزاری از نعمت‌های خداوند، پرورش عقلانیت، فراگیر کردن عمل خیر در جامعه، پیراستگی از رذایل اخلاقی و آراستگی به فضایل اخلاقی، شرح صدر، ایستادگی در برابر تسویلات نفسانی و شیطانی و پرورش خلاقیت از جمله هدفهای تربیت زیبایی‌شناختی‌، اصل خدامحوری، عقل‌محوری، تعادل، تناسب، کارایی، لذت‌آفرینی اصیل و سرورآفرینی اصول تربیت زیبایی‌شناختی و   مشاهده و تفکر در آیات الهی، بصیرت‌افزایی نسبت به ماهیت دنیا و آخرت، تزکیه نفس، پرسشگری، احسان، ارائه الگوی نیک، ابتلاء، بیان قصه‌های زیبا و عبرت‌آموز، موعظه، عفو و صبر از جمله روشهای تربیت زیبایی‌شناختی بر اساس قرآن کریم هستند.