سیدامین توکلانی

این پژوهش با رویکردی اقتصادی، به بررسی رابطه میان امکان ‌پذیری جایگزینی نیروی انسانی با هوش مصنوعی و پذیرش یادگیری الکترونیکی، در یک سازمان دولتی یعنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌پردازد. هدف ما بررسی رابطه میان این دو مولفه است تا در صورت معنی‌دار بودن از طریق ارتقا پذیرش یادگیری الکترونیکی نسبت به کاهش سطوح امکان پذیری جایگزینی کارکنان با هوش مصنوعی اقدام شود. با استفاده از پرسشنامه‌ای که برخی ویژگی‌های شغلی، فردی و میزان کاربرد فناوری(برای امکان پذیری جایگزینی با هوش مصنوعی) و سهولت استفاده، سودمندی ادراک‌شده، پذیرش اجتماعی، نگرش نسبت به استفاده، شرایط تسهیل کننده و اشتیاق نسبت به استفاده (برای پذیرش یادگیری الکترونیکی مطابق مدل UTAUT) و همچنین ادراک کارمندان از در معرض تهدید بودن مشاغل خود را در بر می‌گیرد، داده‌های ۳۸۵ کارمند مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون، فقدان وجود رابطه معنادار آماری بین این دو متغیر را نشان می‌دهد. این یافته، از آن جهت اهمیت دارد، که نشان می‌دهد در سازمان مورد مطالعه احتمالا با ارتقای پذیرش یادگیری الکترونیکی به تنهایی، نمی‌توان امکان پذیری جایگزینی کارکنان با هوش مصنوعی را کاهش داد. همچنین سطوح متوسطی از پذیرش یادگیری الکترونیکی و امکان پذیری جایگزینی را در سازمان مورد مطالعه مشاهده نمودیم که نیاز سازمان مورد مطالعه را به برنامه‌ریزی در این حوزه نشان می‌دهد. پژوهش‌های آتی می‌توانند با بررسی دیگر عوامل، به درک دقیق‌تر از این رابطه و تدوین سیاست‌های اقتصادی موثرتر در این زمینه بپردازند.