سارا شرفی پور

امروزه شبکه اجتماعی اینستاگرام به محبوبیتی بیش از پیش در سراسر جهان و از جمله ایران دست یافته است. در نتیجه بررسی و تحلیل محتوایی که هر روزه در این شبکه پرمخاطب به اشتراک گذاشته می‌شود، حائز اهمیت دو چندانی است. با توجه به ظهور پدیده‌ بلاگری در اینستاگرام و رونق آن، پژوهش حاضر به سراغ بخشی از بلاگرها، یعنی زنان بلاگر ورزشی با تعداد دنبال کننده بالا رفته و محتوای کاربرساخته آن‌ها را مورد بررسی قرار داده است. جامعه آماری این پژوهش، ۱۴ بلاگر زن ورزشی فعال در اینستاگرام بوده که بین ۸۰ هزار تا ۱ میلیون دنبال کننده بر بستر اینستاگرام دارند. به منظور بررسی محتوای کاربرساخته این بلاگرها، بخش‌های محتوایی مختلف این بلاگرها شامل تصاویر، ویدئوها، کپشن‌های پست‌ها، نمایه پست‌ها و دیگر موارد مورد بررسی قرار گرفته است. نظریه‌های استفاده شده در این پژوهش، نظریه‌های پسافمینیسم ، نظریه‌های پسافمینیسم و نئولیبرالیسم،تبلیغات جنسیتی گافمن و نگاه خیره طبقه متوسط اسکگز است. نتایج پژوهش حاضر از تحلیل متن و تصاویرمحتوای کاربر ساخته این بلاگرها نشان داد که مولفه‌های پسافمینیسم و نئولیبرالیسم همچون نظارت مستمر بر بدن زنان، شی‌ءانگاری جنسی، مسئولیت فردی و فردگرایی،توانمندی و انتخاب، انضباط در مصرف و مصرف در جهت دگرگونی بدن در محتوای کاربرساخته این بلاگرها به چشم می‌خورد. همچنین نتایج بررسی تصاویر به اشتراک گذاشته از سوی این زنان با چارچوب تبلیغات جنسیتی گافمن نشان داد که در آن قسم محتوا که در حکم پشت صحنه نمایش بازنمایی این زنان است، مقوله‌های مدنظر گافمن و به ویژه مناسکی‌سازی انقیاد زنان به چشم می‌خورد، با این حال مقوله‌های مانند اندازه نسبی، لمس زنانه و رتبه‌بندی کارکردی کمابیش منسوخ شده‌اند. بررسی ذیل مفهوم نگاه خیره طبقه متوسط اسکگز نیز نشان داد که محتوای کاربرساخته این دسته ازبلاگرها می‌تواند چنین نگاهی به طبقات فرودست را تقویت کند. در کلیت از نتایج حاضرمی‌توان چنین برداشت کرد که محتوای کاربرساخته این بلاگرها با پنهان کردن مناسبات نابرابر طبقاتی و جنسیتی در جامعه ایران و ترویج گزاره‌هایی که مقوم مشروعیت این مناسبات نابرابر هستند، به تقویت این نظام‌ها و لذا فرودستی هر چه بیشتر زنان وطبقات فرودست اقتصادی و به طور مشخص زنان طبقه کارگر منجر شوند. همچنین سوژه آرمانی بازنمایی شده این محتوا، زنی سیاست‌زدوده، دائماً مشغول تغییر بدن خود، منقاد نگاه خیره مردانه، فردگرا و مثبت‌اندیش است که طبعاً نقطه مقابل جایگاهی است که یک زن طبقه کارگر در جامعه داشته و نقطه مقابل کنش‌گری اجتماعی-سیاسی او است.