رقیه رجب زاده

تحقیق حاضر با هدف مقایسه تبحر حرکتی و مهارت­های اجتماعی کودکان دبستانی با و بدون سابقه تمرین ورزشی سازمان یافته پیش از دبستان انجام شد. جامعه آماری تحقیق را کلیه کودکان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ در پایه دوم ابتدایی (دامنه سنی ۸ تا ۹ سال) شهرستان ایذه تشکیل دادند. بر اساس آمار اداره آموزش و پرورش شهرستان ایذه تعداد این دانش آموزان ۱۰۵۲ نفر بود (۱۰۵۲=N). با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان (۱۹۷۰) حجم نمونه آماری برابر با ۲۸۶=n نفر تعیین شد. بنابراین برای نمونه گیری ابتدا ۱۰ آموزشگاه بطور تصادفی از میان کلیه آموزشگاه‌های شهرستان انتخاب گردید و سپس از هر آموزشگاه تعداد ۲۹ دانش آموز پایه دوم در بازه سنی ۸ تا ۹ سال انتخاب شد تا در نهایت ۲۸۶ دانش آموز مورد آزمون قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده های تحقیق شامل پرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون و آزمون تبحر حرکتی لینکلن اوزرتسکی بود که بطور مشترک برای هر دو گروه شرکت کننده در تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. داده های بدست آمده با استفاده از آزمون‌ آمار پارامتریک t مستقل تحلیل شد. سطح معناداری برای کلیه آزمون‌های آمار استنباطی ۰۵/۰ در نظر گرفته می شود و محاسبات با نرم افزار    نسخه ۲۱ انجام شد.

نتایج نشان داد تبحر حرکتی (۰۰۱/۰=P) و توانایی اجتماعی (۰۰۱/۰=P) دانش آموزان با تجربه ورزشی از دانش آموزان بدون تجربه ورزشی بطور معناداری بیشتر است. از این رو توصیه می شود که دوره های آموزش و تجربه حرکتی پیش از دبستان برای توسعه تبحر حرکتی و توانایی اجتماعی کودکان طراحی و اجرا گردد.

  تبحر حرکتی، توانایی اجتماعی، سابقه ورزش، کودکان پیش از دبستان.

رشد یک فرآیند پیچیده و دائمی است. در طول زندگی توانایی­های حرکتی کودک به طور مداوم تغییر می­کند و همزمان با آن تغییرات روانی، تغییرات حرکتی، شناختی و اجتماعی نیز دیده می شود (گالاهو و اوزمون[۱]، ۲۰۰۶). طبق نظر متخصصان از دیدگاه دوران کودکی، ژنتیک عامل اصلی رشد حرکتی می­باشد و محیط تاثیر چندانی در آن ندارد. دیدگاه تبحر توسط عموم مردم چنین تعبیر شده است که مهارت­های حرکتی بدون توجه به تفاوت­ها و انپاعه آن در محیط­های مختلف به صورت خود به خود پدیدار می­شود (ولدی و حمیدی، ۱۳۹۹). از سوی دیگر، از دیدگاه پردازش اطلاعات بر عوامل رفتاری یا محیطی رشد متمرکز شد.

بر اساس این دیدگاه، فرآیند یادگیری و رشد حرکتی است مانند اعمال یک کامپیوتر که از طریق ورودی­های بیرونی یا محیطی انجام می­شود، در حالی که دانشمندان نظریه سیستم های پویا نقش تعاملی سه ساز و کار فرد، تکلیف و محیط را در فرایند رشد درک نموده اند. محیط و وراثت در هم تنیده شده­اند و رفتار حرکتی از تعامل بین محیط و وراثت تاثیر می گیرد (ما[۲] و همکاران، ۲۰۲۰).

محیط شامل تحلیل، یادگیری و فرصت هایی است که در طول زندگی در اختیار فرد قرار می­گیرد. از نظر سیستم های پویا داشتن یا نداشتن تجربه و برنامه آموزشی در ارتباط مستقیم با پیشرفت دستگاه های مختلف می باشد. بعلاوه دیدگاه سیستم‌های پویا ادعا می‌کند که احتمالا یک الگوی حرکتی تقریبا از ترکیب نامحدودی از تعاملات عوامل مختلف پدید می آید. در حالی که کودکان برای بهتر انجام دادن مهارت های اساسی به مقدار معینی از قدرت عضلانی و تعادل نیاز دارند، بنابراین شرایط محیطی، تجارب آموزش و حرکات، در رشد حرکتی نقض مهمی دارد (هیوود و گچل[۳]، ۲۰۰۹). ژان پیاژه معتقد است که هر چه تجارب کودک در تعامل با محیط دارای تنوع بیشتری باشد، مفاهیمی که در او ایجاد می شود واضح تر و گسترده تر می شود. این مفاهیمی باعث افزایش دانش او از محیط می شود و او را برای تفکر منطقی بهتر مجهز می سازد

با استناد بر این نظریه می توان انتظار داشت که تجارب حرکتی کودکان در سال­های قبل از دبستان ممکن است بر کارآمدی حرکتی و شناختی آنان اثرگذار باشد. این درحالی است که مطالعات چندانی درباره وضعیت موجود و شاخص های تحت تاثیر آن در کشورمان در دست نیست.