فاطمه نعمتی
بازنمایی کودکان در آثار سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (مورد مطالعه: آثار دهه ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۰)
- دانشجو
- فاطمه نعمتی
- استاد راهنما
- علیرضا حسینی پاکدهی
- استاد مشاور
- لیدا کاوسی کلاشمی
- استاد داور
- بهارک محمودی حنارود
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- علوم ارتباطات
- شماره ساختمان محل ارائه
- ۹۴
- نام کلاس محل ارائه
- کلاس ۲۰۴[۳۲۲۰۴]
- شماره کلاس محل ارائه
- ۱۲۸
- تاریخ دفاع
- ۲۸ شهریور ۱۴۰۳
- ساعت دفاع
- ۱۷:۰۰
- چکیده
-
هدف این پژوهش مطالعه نشانه‌شناختی تصویر برساخته از کودکی و چگونگی بازنمایی کودکان در آثار سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (دهه ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۰) است. برای انجام آن، از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد نشانه‌شناسی استفاده شده و نگاهی نیز به نظریه سازنده‌گرایی اجتماعی داشته‌ایم. در این پژوهش پنج فیلم از آثار سینمای کودک کانون همچون «خانه دوست کجاست» (۱۳۶۵)، «بچه‌های آسمان» (۱۳۷۵)، «مسیر عشق» (۱۳۸۷)، «پایان رویاها» (۱۳۹۵) و «در آغوش درخت» (۱۴۰۱) انتخاب و تحلیل شدند. به دلیل اینکه در دهه جدید فیلم کودک درخور توجهی توسط سینمای کانون تولید شده بود، فیلم پنجم نیز انتخاب و بررسی شد. پس از بررسی تصویر کودکی و نقش و جایگاه کودکان در فیلم‌های مدنظر، به ۶ پرسش اصلی و فرعی پژوهش مبتنی بر نقش کودکان در جامعه و خانواده، کنش‌گری آن‌ها، وجود فکر پرورش‌یافته در آن‌ها، آموزش مفاهیم انسانی و اخلاقی به کودکان و سیر تحول بازنمایی کودک و کودکی در آثار سینمای کودک کانون پاسخ داده شد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که فیلم‌سازان کانونی یا فیلم‌سازانی که با بودجه کانون اثر کودک تولید می‌‌کنند، از مسئله کودکی و پرداخت به آن فاصله گرفته‌اند و دنیای کودکان را دستخوش سوژه‌های خود قرار داده‌اند. در آثار قدیمی‌تر، فیلم کودک نظریه‌پرداز بوده و رویکردی تأمل‌برانگیز بنیان می‌گذاشت تا افراد مرتبط از آن استفاده کنند یا حتی افراد غیرمرتبط به آن جذب شوند؛ اما به‌تدریج فضاسازی‌های بزرگ و متفکرانه در آثار کودک کانون کمرنگ شد و جایش را به دغدغه‌های محدودتر داد. البته به نظر می‌رسد دوباره کانون می‌خواهد به مسئله کودکی توجه کند و آثاری تولید کند که پس از تماشای آن، کودکان با دقت بیشتری دیده شوند و به آن‌ها به عنوان عنصری فعال، پویا، کنش‌گر و مفید در خانواده و جامعه، بها داده شود؛ همان‌طور که رسالت کانون نیز همین بوده است.