اولین مدرسه تابستانی ملی «اخلاق در پژوهش» در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در آیین گشایش این مدرسه تابستانی، دکتر علی خورسندی طاسکوه، مدیر امور پژوهشی دانشگاه و دبیر جلسه، ضمن عرض تسلیت به مناسبت فرارسیدن ایام سوگواری اباعبداله الحسین(ع) مقدم مهمانان فرهیخته و اندیشمند را به اولین مدرسه تابستانی اخلاق در پژوهش خوش آمد گفت. او با استناد به گزارش های ملی و بین المللی موجود در زمینه اخلاق در پژوهش به وضعیت نه چندان مناسب اخلاق پژوهشی در فرایندهای مختلف آموزشی و پژوهشی در دانشگاه های کشور پرداخت. 

مدیر پژوهشی دانشگاه با اشاره به کم و کاستی های موجود، هدف برگزاری این مدرسه تابستانی ملی و کارگاه های مشابه دیگری را که در سال گذشته در خصوص موضوعات انسانی و حیوانی در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شده است، توسعه و نهادینه سازی فرهنگ اخلاق در پژوهش در مراحل مختلف طراحی، اجرا و انتشار گزارش پروژه های پژوهشی، پایان نامه ها و رساله های پژوهشی برشمرد. او با بیان این واقعیت که اخلاق در پژوهش در دانشگاه های ممتاز و بین المللی امروز بخش اجتناب ناپذیر فرهنگ دانشگاهی و اجتماعات آکادمیک است، اشاره کرد و گفت: برگزاری این دوره ها  پاسخ و واکنش به نابهنجاری هایی است که در حوزه اخلاق در پژوهش در اجتماعات مختلف علمی و آموزشی کشور گرفتار شده ایم. 

در ادامه دکتر علومی یزدی، معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی نیز ضمن تسلیت به مناسبت شهادت سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) به مهمانان خیرمقدم گفته و از حضور و شرکت آنان در این مدرسه تابستانی تقدیر و تشکر کردند. ایشان در ادامه به ارائه نکاتی پیرامون اخلاق در پژوهش پرداخته و گفت: دانشگاه ها بیش از بحث پیش گیری از تقلب و برخورد با تخلف به وجود اخلاق دانشگاهی و فرهنگ دانشگاهی و یک همبستگی میان دانشگاهیان نیاز دارند. او در همین راستا افزود: نقش دانشگاه و نقش استاد و به طور کلی استانداردهای دانشگاهی نیاز به بازتعریف دارد و راه های درست پژوهش و جلوگیری از تخلف باید آموزش داده شود و فرهنگ سازی شود. ایشان تاکید کرد: آموزش، فرهنگ سازی، ترویج و خویشتن داری مواردی است که باید به همه اساتید و دانشجویان آموزش داده شود و سپس در صورت احراز قطعی تخلف پژوهشی مجازات شوند. ایشان ابراز امیدواری کردند که مباحث انتخاب شده در این مدرسه تابستانی به شکل گیری و نشر اخلاق علمی، اخلاق دانشگاهی و پژوهشی در بین دانشگاهیان کمک کند و از مدیران و معاونین پژوهشی خواستند در صورت تشکیل کمیته اخلاق در پژوهش در دانشگاه های خود برنامه هایی که برای اجرای قانون نوشته می شود صرفا برنامه تنبیهی نباشد. دکتر علومی یزدی در خاتمه ابراز امیدواری کرد:  اندوخته های این کارگاه در ارتقای فرهنگ علمی و دانشگاهی جامعه ایرانی مؤثر باشد.

در ادامه سخنرانی های آیین گشایش این مدرسه تابستانی، دکتر شریفی مدیر دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری پژوهش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، از معاون و مدیر پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی به خاطر برگزاری این کارگاه و از سایر معاونین و مدیران دانشگاه ها بخاطر حضور در این نشست قدردانی کرد. ایشان ابتدا به ارائه گزارشی از کارهایی که در پنج سال اخیر در زمینه اخلاق در پژوهش در وزارت علوم مانند تدوین منشور اخلاق در پژوهش، تدوین دستور العمل بررسی تخلفات پژوهشی، تدوین قانون پیش گیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی و تدوین آئین نامه اجرائی قانون پیش گیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی انجام گرفته اند، پرداخت. 

او سپس با اشاره به آئین نامه اجرایی قانون اخلاق در پژوهش مصوب هیات دولت در 1398/5/30 گفت: براساس این آئین نامه دو کارگروه تشکیل می شود. کارگروه اول، کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش است که در سطح وزارت علوم و وزارت بهداشت تاسیس خواهد شد و ماموریت آن تدوین آئین نامه ها و دستورالعمل ها، برگزاری کارگاه ها به صورت کلان، انتقال تجربیات دانشگاه ها به یکدیگر و نظارت عالیه است. او افزود: کارگروه دوم، کارگروه دانشگاهی است که ماموریت آن توجه به اخلاق در پژوهش و بررسی تخلفات پژوهشی در سطح دانشگاه یا موسسه آموزش عالی است.

در ادامه مراسم افتتاحیه، دکتر شجاع احمدوند، معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی نیز در سخنانی ابتدا به پیشینه تاریخی اخلاق در پژوهش بویژه اتفاقات مربوط به دادگاه وکد نورنبرگ و نیز کمیسیون ملی اخلاق در امریکا پرداخت و گفت: هدف این کمسیون استانداردسازی اخلاق علمی و حراست از انسان در برابر آثار پژوهش های رفتاری و زیست پزشکی بود. او براساس گزارش بلمونت، کمیسیون ملی اخلاق در پژوهش امریکا به تشریح سه مفهوم و اصل کلیدی اخلاق در پژوهش یعنی حفظ حرمت افراد در پژوهش، رعایت عدالت در مشارکت کنندگان پژوهش و رعایت رفاه و آسایش افراد در پژوهش پرداخت. 

معاون آموزشی دانشگاه، اعلام رضایت افراد در پژوهش را تجلی عینی اخلاق در پژوهش و شاخص حفظ حرمت افراد برشمرد. او در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد که بحث اخلاق علمی در دانشگاه علامه طباطبائی نه صرفا در حوزه پژوهش بلکه در قالب سند اخلاق حرفه ای دانشگاهی که حداقل دو حوزه آموزش و پژوهش را دربر بگیرد، تدوین شود. 

گفتنی است مدرسان این مدرسه تابستانی، اعضای محترم هیات علمی دانشگاه های کشور از جمله: دکتر احسان شمسی گوشکی، دکتر لیلا افشار، دکتر مرتضی طیبی، دکتر مقصود فراستخواه و دکتر محمدهادی میرشمسی بودند.