در دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبانهای خارجی؛ نشست نکوداشت ایرانشناس بزرگ فرانسوی، ژیلبر لازار برگزار شد
نشست نکوداشت ایرانشناس بزرگ فرانسوی، ژیلبر لازار با همکاری مرکز مطالعات ترجمۀ دانشگاه علامه طباطبائی، گروه زبان و ادبیات فارسی و گروه زبان فرانسه در دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان های خارجی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در این نشست تخصصی که با حضور استادان و دانشجویان گروه های مختلف آموزشی، هیئترئیسۀ دانشکده و دیگر حاضران و علاقهمندان به پژوهشهای ایرانشناسی و زبان فارسی برگزار شد، سخنرانان در دو بخش به زبان فرانسه و فارسی به ارائۀ سخنرانی های علمی خود پرداختند. سخنرانان این نشست در بخش فرانسه، دکتر فاطمه تهرانی، دکتر حمیدرضا شعیری دکتر محمد زیار و دکتر فاطمه عظیمی فر بودند. سخنرانان بخش فارسی نیز استاد دکتر سیروس شمیسا استاد دکتر میر جلالالدین کزّازی، دکتر علیاشرف صادقی و دکتر امید طبیب زاده بودند.
در ابتدا استاد شمیسا در سخنرانی خود با اشاره به توجه ژیلبر لازار به وزن شعر در ایران پیش از اسلام، به بررسی وزن شعر در متون زبان پهلوی پرداخت. او در این خصوص گفت: هیچکدام از ایرانشناسان از بنونیست گرفته تا هنینگ و آخرینشان لازار، در بررسی وزن شعر پهلوی به سراغ عروض شعر فارسی دری نرفتهاند بلکه در تحقیقات خود (مثلاً در مورد وزن منظومۀ درخت آسوریگ) آن را شعری هجایی دانستهاند که تکیه در آن نقش اساسی دارد. شمیسا افزود: ادبای ایران هم مثلاً ملکالشعرا بهار بهتبع آنان شبیه به همین سخنان را گفتهاند؛ اما به نظر من شعر پهلوی، شعری عروضی است منتها با عروضی ابتدایی که در آن از جوازات اشعار عامیانه هم استفاده میشود.
استاد دکتر میر جلالالدین کزازی نیز با مروری بر سیر مطالعات ایران شناسی توسط فرانسویان، از اَنکتیل دوپرون تا ژیلبر لازار، به نقش و اهمیت آنان در پژوهش های ایرانشناسی پرداخت. وی گفت: «فرانسه را میتوانیم نخستین پایگاه دانش ایرانشناسی دانست؛ دانشی که با برگردان نامهی سپند مینُوِی ایرانیان کهن، اوستا، به زبان فرانسوی آغاز گرفت و بنیاد نهاده شد. سپس، راه به کشورهایی دیگر برد و در دانشگاههای این کشورها، روایی و شکوفایی یافت و به پیافکند کانونهای ایرانشناسی و نهادهایی دانشگاهی بانام پژوهشهای ایرانی انجامید». دکتر کزازی در پایان نمونه هایی از رباعیات خیام را که توسط لازار ترجمهشده بودند بررسی کرد.
استاد دکتر علی اشرف صادقی با مروری بر مهمترین آثار لازار در حیطۀ ایرانشناسی و زبان فارسی، از دید مطالعات زبان-شناختی به معرفی و بررسی مهمترین کتابها و مقالات ژیلبر لازار پرداخت.
دکتر امید طبیبزاده نیز با سخنرانی خود با عنوان «بررسی منشأ وزن رباعی از دید ژیلبر لازار» بهاختصار به معرفی انواع وزن در چهارچوب نظریۀ آرویی پرداخت. سپس وزن رباعی و انواع آن را در چهارچوب نظریۀ عروض ابوالحسن نجفی شرح داد؛ در بخش سوم به بررسی مقالۀ لازار دربارۀ منشاءِ وزن رباعی پرداخت و در پایان نظر خود را دربارۀ منشاء وزن رباعی و مراحل تکوین آن شرح داد.
دکتر تهرانی به معرفی جامعی از آثار لازار در حوزههای مختلف زبانشناسی، گرامر توصیفی، زبانشناسی عمومی و گونه شناسی زبان فارسی پرداخت و به اهمیت آثار ژیلبر لازار در مطالعات زبان فارسی، تاریخ و تحوّلِ زبان فارسی از دیرباز تا به امروز اشاره کرد.
دکتر فاطمه عظیمی فر با نگاهی زبانشناختی، کتاب «Acfama» از لازار را بررسی کرد و به بحث از اهمیت دیدگاه لازار در حوزۀ زبانشناسی و مطالعات گویشهای متنوع زبان فارسی و نیز عناصر تشکیلدهندۀ جمله در گویشهای مختلف زبانهای ایرانی پرداخت.
دکتر زیار با نگاهی ترجمهشناختی، ترجمۀ لازار از رباعیات خیّام را تحلیل کرد و گفت لازار در ترجمه نهتنها مفهوم دقیق رباعیات را به زبان فرانسه بیان کرده است، بلکه به بُعد زیباشناختی اشعار خیّام نیز توجه کرده و سعی داشته آنها را در زبان فرانسه بازآفرینی کند.
استاد دکتر شعیری نیز با در نظر داشتن دیدگاه زبانشناختی لازار در آثارش، به بررسی آیندۀ مطالعات زبانشناسی در ایران و فرانسه پرداخت. وی به این مسئله اشاره کرد که از زمان لوئی فردینان، زبانشناس بزرگ فرانسوی، تاکنون محققان سعی داشتهاند تا بُعدی علمی به علم زبان بدهند؛ چنانکه دو جریان ساختگرایی و عملگرایی نقش مهمی در این میان داشته است. لازار نیز بهعنوان یک محقق زبانشناس گفتمان مهمی را دربارۀ اختلافنظرهایی که در این باب میان زبانشناسان وجود دارد مطرح کرد که میتواند تصویری واضح را از آیندۀ زبانشناسی ترسیم کند.
لازم به ذکر است دبیران این نشست دکتر محمدامیر جلالی عضو هیئتعلمی گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دکتر رضاپور از مرکز مطالعات ترجمه و دکتر صدیقه شرکت مقدم عضو هیئتعلمی گروه مترجمی فرانسه بودند.
نظر شما :