همایش ملی «نقد مبانی سلفی گری» با پیام آیت‌الله مکارم شیرازی در دانشکده الهیات برگزار شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در مراسم افتتاحیه این همایش حجت‌الاسلام مهدی فرمانیان، رئیس دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان قم حضور داشتند. دکتر خلعتبری دبیر علمی این همایش در سخنانی با خیرمقدم به میهمانان و کمیته علمی و اساتید و دانشجویان به ارائه گزارشی از روند برگزاری این همایش پرداخت و بیان داشت: پس از فراخوان، بیش از 120 چکیده مقاله به دبیرخانه ارسال شد، که از این تعداد 76 عنوان از آن پذیرفته شد.

او افزود: این مقالات، در موضوعات ماهیت شناسی سلفی گری، مبانی و ابعاد کلامی، مبانی و ابعاد تاریخی، ابعاد فقهی، ابعاد جامعه‌شناختی و مسائل تطبیقی و میان‌رشته‌ای است و قرار است در مجموعه‌ای منتشر گردد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبائی در ادامه بابیان جملاتی در خصوص سلفیه، عقل را به‌عنوان محور بنیادین مکتب‌ها و ایدئولوژی­ها برشمرد و افزود: ضعیف شدن عقل موجب بدعت در دین می‌گردد و دین امر جامعی است که عقل رابط میان دین و جوامع است.

در ادامه مراسم افتتاحیه، پیام حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی(دامت برکاته) به همایش، توسط حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر بصیری قرائت شد، این مرجع عالی‌قدر در این پیام اشاره داشتند: وهابیت بلای بزرگی برای بشریت است و حتی غیرمسلمانان هم از این بلا در امان نبودند. محصول نامشروع این مکتب اگر آن را مکتب بدانیم همان داعش است و در کتاب زادگاه تروریسم با 80 منبع محکم با گروهی از محققین ثابت کردیم که زادگاه اصلی آن‌ها عربستان سعودی است.

این مرجع عظام تقلید در ادامه متن پیام خود به این همایش، با اشاره به رسالت دانشمندان در این خصوص بیان داشتند: دانشمندان و اندیشمندان وظیفه‌دارند با بیانات منطقی و مستدل و ارائه مدارک حقایق را روشن و مبانی آن‌ها را نقد کنند تا از نظر فرهنگی نیز گرفتار شکست کامل شده، افراد فریب‌ خورده هدایت گردند. امیدوارم این همایش بتواند گام مهمی در این راه بردارد و در روشن ساختن انحرافات فکری و عقیدتی موفق شود. بازهم به سهم خود از همه شما عزیزان تشکر می‌کنم.

در ادامه حجت‌الاسلام‌ و المسلمین اکبری اقدم، مسئول محترم دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علامه طباطبائی نیز در سخنانی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در این خصوص گفت: از روح فرمایشات رهبر انقلاب چند کلیدواژه در موضوع این همایش می‌توان برداشت کرد و آن عبارت از این است که یک نوع جهالت همراه با افراطی‌گری در این گروه‌ها بروز و ظهور دارد. جهالتی که ناشی از خوب تبلیغ نشدن اسلام است. او افزود: افراطی‌گری بخشی از جامعه جهانی است که طبعاً جامعه جهانی تمایل ندارد بیداری و انسجام و وحدت اسلامی به وجود آید و بهترین کاری که می‌شود انجام داد، تعمیق اندیشه‌ها و باورهای دینی است.

مسئول نهاد رهبری دانشگاه در پایان سخنانش با تأکید بر ضرورت معرفی و نقد عالمانه این حرکت‌ها خاطرنشان کرد: معرفی و نقد عالمانه این حرکت‌ها باید در جامعه علمی و نخبگانی انجام شود و در آینده، موتور پیشران درگذر از این بحران‌ها است.

رئیس دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان : سلفی جهادی که ابتدا در مصر شکل گرفت در افغانستان گسترش یافت و القاعده و بعد دانش را تشکیل داد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان سخنران ویژه همایش نیز در سخنانی با تبیین تفاوت سلفی گری و سلفی گرایی بیان داشت: موضوع سَلف‌گرایی از ابتدای قرن اول وجود داشت. تمام اهل حدیث در طول تاریخ سَلف‌گرا و تابع نظرات پیشینیان بودند. سَلف در نگاه اهل سنت، صحابه و تابعین هستند. بااین‌وجود تا قبل از ابن تیمیه به‌هیچ‌وجه کلمه سَلفی را در عبارات صحابه نمی‌بینیم.

وی بابیان اینکه اصطلاح سلفی‌گرایی از زمان ابن تیمیه آغاز شد، گفت: ابن تیمیه در قرن هفتم آغازگر مکتب سلفیه بود. او با پذیرش عقاید اهل حدیث درباره سلف صالح، مطالبی را به آن‌ها منسوب کرد که به هیچ‌وجه در عقاید اهل حدیث یعنی در کتاب و سنت سَلف وجود نداشت. اما بااین‌حال به‌دروغ مدعی شدند سلف‌گرایی همان سلفی‌گرایی است. یکی از مهم‌ترین پیروان مکتب ابن‌تیمیه وهابیت است. آن‌ها به اسم صحابه یعنی همان سلَف مطالبی به خورد اهل سنت دادند که به‌هیچ‌وجه در عقاید صحابه و تابعین نبود. متأسفانه اندیشمندان ما که در حوزه فرقه‌شناسی ورود داشتند، به این نکته توجه نکردند و سرچشمه سلفی‌گرایی را از همان قرن اول معرفی کردند؛ یعنی همان چیزی که ابن‌تیمیه به دروغ نسبت داد. لذا قاطعانه می‌توان گفت سلفی‌گرایی غیر از سلف‌گرایی است و فرقه‌ای به نام سلفیه تا قبل از ابن تیمیه وجود نداشت.

او با بیان جریان های سلفی گفت: امروزه تحت تأثیر ابن تیمیه شش جریان سلفی در جهان اسلام وجود داردکه عبارت‌اند از: وهابیت، دیوبندیه، اخوان المسلمین، سلفی های جهادی، سلفی زیدی، سلفی شیعی، که هر کدام از این‌ها در مبانی معرفت‌شناسی، روش‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، رجال و حدیثی و تفسیری و معناشناسی به‌شدت باهم تفاوت دارند.

در ادامه این همایش، مقالات توسط نویسندگان در قالب چهار نشست ارائه شد.