همایش «پژوهش‌های اجتماعی فرهنگی در جامعه ایران» با حضور مسئولان کشوری آغاز شد

در ابتدای مراسم افتتاحیه دکتر شیرین احمد نیا دبیر علمی و اجرایی همایش در سخنانی ضمن ارائه گزارشی از روند شکل گیری چهارمین همایش ملی پژوهش های اجتماعی و فرهنگی گفت: امیدوارم این همایش بستر مناسبی برای تبادل یافته های پژوهشی و تبادل نظر  درباره مسائل و رویکرد های علمی امروز و ارائه دستاورد های علمی و پژوهشی در زمینه علوم اجتماعی باشد. او افزود: همایش های ملی در قالب همکاری های بین نهادها و انجمن ها برگزار می شود و به همین دلیل ابعاد بین رشته ای پیدا می کنند. امیدواریم با مساعدت و همکاری نهادها و انجمن های مختلف در راستای هم افزایی علمی، ارتقا دانش و نهادینه شدن آن و در نهایت تحقق آن گام برداریم.

دبیر علمی همایش با بیان توضیحاتی در خصوص برگزاری همایش های قبلی گفت: نخستین همایش این انجمن در سال 89 با تاکید بر پیشینه و کارنامه پژوهش های اجتماعی و فرهنگی برگزار شد و پس از آن هر دو سال یکبار تقریبا دوسالانه این همایش را با تاکید بر محور مشخصی به اجرا در آوردیم. او گفت: در یک نوبت از همایش های قبلی به جامعه شناسی مردم مدار پرداختیم که تاکیدی بر حضور فعال علمای اجتماعی و درگیر شدن آن ها با مسائل روز جامعه بود. همچنین در یکی از دوره ها به آینده پژوهی پرداخته شد که برای اجرای آن همت علمی را می طلبد که در همه رشته ها به آینده پژوهی با دقت نظر بیشتری نگاه شود. دکتر احمد نیا در پایان اضافه کرد: محور دیگر این همایش نابرابری و عدالت اجتماعی است که تبیین نابرابری ها، پیامدهای آن و نیز پیامد های سیاست گذاری بر نابرابری و عدالت اجتماعی مباحث مورد بررسیقرار خواهد گرفت و تلاشمان بر این بود که از دستاورد های نسل جوان استفاده شود.

دکتر ایرج حریرچی، قائم‌مقام و معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور در این همایش، اظهار کرد: در همۀ دنیا 9.8 تا 10.3 درصد از درآمد ناخالصی کل کشور به بحث سلامت اختصاص داده می‌شود و از هر 100 تن ایرانی 12 تن به صورت متوسط در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند که این‌ها نشان‌دهنده اهمیت این حوزه است. حوزۀ سلامت از دوران جنینی تا مرگ انسان‌ها را پوشش می‌دهد. بنابراین نمی‌توان به این پدیده که تا این حد به زندگی انسان مربوط می‌شود بی اهمیت بود.

وی ادامه داد: سلامت، موتور محرک و نتیجۀ توسعه بوده است، زیرا مهمترین عامل در توسعه، نیروی انسانی است که سلامت او اهمیت دارد. بنابراین موضوعی که در عدالت مهم است و سازمان بهداشت جهانی هم بر آن تاکید دارد این است که هیچ خدمت جدیدی نباید اضافه شود، مگر اینکه افراد فقیر از آن برخوردار شوند. قائم‌مقام و معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور تاکید کرد: در موقع دریافت خدمات سلامت هر فرد باید هزینه‌های آن را به اندازۀ توان خود پرداخت کند، اما درمان برای همه یکسان باشد؛ یعنی خدمات درمان تحت تاثیر نابرابری قرار بگیرد. بستۀ خدمتی که در حوزۀ سلامت به افراد تعلق می‌گیرد باید برای همۀ شهروندان یکسان باشد.

همیشه دانشمندان علوم اجتماعی زیادی بوده‌اند که در فرایند شهرسازی باعث اصلاح شده‌اند

در بخش دیگر مراسم افتتاحیه این همایش، دکتر حبیب‌الله طاهرخانی، معاون وزیر مسکن و شهرسازی در سخنانی عنوان کرد: توجه به امور اجتماعی همیشه یکی از دغدغه‌های حوزۀ شهرسازی بوده است. البته همیشه این موضوع فراز و فرود داشته که اخیراً مورد توجه جدی‌تری قرار گرفته است. همیشه دانشمندان علوم اجتماعی زیادی بوده‌اند که در فرایند شهرسازی باعث اصلاح شده‌اند و مهیب‌ها را در فرایند غالب وارد کرده‌اند، به گونه‌ای که موضوع  شهرسازی به عنوان یک موضوع فنی اجتماعی دیده می‌شود. او افزود: اگر شهر‌ها فاقد این ویژگی باشند، نمی‌توان لفظ شهر را بر آن بگذاریم. در کشور ما به دلایل مختلف بنیان شهرها دچار آسیب‌های جدی شده‌اند. این موضوع محدود به یک یا دو دهه اخیر نیست. ما از زمان مواجهه با مدرنیته، دوران مشروطه و نوع برخورد و سیاستمان دچار سردرگمی بوده‌ایم و تبلور آن در شهرهایمان با بی‌توجهی به انسان نمایانگر شده‌است.

دکتر طاهرخانی با بیان این نکته که در سال‌های اخیر با رونق گرفتن نظام سوداگری املاک و مستغلات این عرصه تنگ‌تر شده است، تصریح کرد: فاصلۀ فقیر و غنی در شهرهای ما به شدت وسعت پیدا کرده که یکی از نمودهایش ارزش املاک و مستعغلات است. ارزش زمین در فضاهای شهری ما در 20سال اخیر در مناطق شمالی شهر تهران  دو برابر مناطق جنوبی تهران رشد کرده که این تنها یکی از مصداق‌های نابرابری در شهر است. نابرابری در پهنۀ سرزمین، مخاطراتی برای ادارۀ کشور پیش‌رو قرار می‌دهد. قاعدتاً شکل‌گیری جامعۀ منسجم، شهرها را با مخاطراتی مواجه می‌سازد و ممکن است بسترساز نا بهنجاری‌ها و حتی شورش‌های اجتماعی را فراهم آورد.

در زمینه شهرهای جدید دست یاری به سمت پژوهشگران و فرهیختگان حوزۀ علوم اجتماعی دراز می‌کنیم

معاون وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: نوع دیگر نابرابری، جنسیتی می‌باشد. به طور مثال، زنان فرصت محدودتری برای دسترسی به فضاهای شهری دارند و عرصه برای بروز و ظهور فعالیت‌هایشان تنگ می‌شود و این مسئله باید مورد پژوهش قرار گیرد تا زمینه را برای فعالیت بانوان در تمام روز فراهم آورد. دکتر طاهرخانی دربارۀ ایجاد شهرهای جدید توضیح داد: در حوزۀ‌ شهرهای جدید با مسائل پیچیده‌تری نسبت به شهرهای موجود مواجه هستیم. شهرهای جدید ابتدا به ساکن مکان‌یابی می‌شوند و شکل می‌گیرند. پایه شکل‌گیری این شهرها مهندسان و شهرسازان هستند. در اینجا موضوع کالبد و حضور انسان و اجتماع مطرح است که به نوعی اولویت دارد. در این زمینه دست یاری به سمت پژوهشگران و فرهیختگان حوزۀ علوم اجتماعی دراز می‌کنم. با این‌که انسان‌های زیادی در این شهرها جمع کرده‌ایم، اجتماع‌سازی به شکل مناسبی شکل نگرفته‌است.

معاون‌ وزیر راه و‌شهرسازی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: یک سری مباحث مربوط به مهندسان است، اما یک‌سری مسائل مربوط به روابط اجتماعی و خلاهای موجود در این زمینه‌ها است که امیدوارم بتوانیم ‌وضعیت را بهبود ببخشیم. ما وارد فعالیت‌های پژوهشی شده‌ایم و از پایان‌نامه‌های دانشجویی در این زمینه استقبال می‌کنیم. امیدوار هستم که استادان و دانشجویان این حوزه استقبال کنند و راهکارهای مناسب را در این حوزه ارائه کنند.

در برابر مسائل اجتماعی ایران باید به رویکردهای اجتماعی، جامعه‌شناختی و فرهنگی بپردازیم

در ادامه این مراسم نیز سیدحسین سراج زاده رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران اظهار کرد: امیدواریم این نشست فرصت خوبی برای همکاری میان نهادهای مختلف و پژوهشگران باشد که در این برنامه شرکت کرده اند. همایش ها فرصت‌هایی است که نوعی تعامل و ارتباط میان استادان و پژوهشگران یک رشته برقرار می‌شود و آخرین دستاوردهای پژوهشی را در آن معرفی می‌کنند و عرصه‌ای برای تقویت تعامل‌ها و ارتباط‌ها است.

دکتر سراج‌زاده با بیان این نکته که امروزه جامعه ایران با مسائل و مشکل‌های فراوانی که برخی آنها هم مزمن شده روبه‌رو است، تصریح کرد: فقر گسترده و عمیق سال‌ها است که با جامعه ما دست به گریبان شده و تورم و بیکاری با نرخ دو رقمی وجود دارد. همچنین جامعه در مواجهه با بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل با دشواری‌هایی روبه‌رو است که در برخورد با آنها ناتوانایی‌هایی وجود دارد. پدیده‌های مانند جرم، اعتیاد، قانون شکنی در نظام مدیریتی جامعه و... وجود دارد. او افزود: تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که اگر رویکردهای صرف مهندسی، پزشکی، روان‌شناسانه و مانند این‌ها به مسائل اجتماعی وجود داشته باشد ما در مقابله با آنها با ناتوانی مواجه می‌شویم. در برابر مسائل اجتماعی ایران باید به رویکردهای اجتماعی، جامعه‌شناختی و فرهنگی بپردازیم تا به فهم درستی از مسائل جامعه و علت‌ها و عوامل آن دست پیدا کنیم.

حل مسائل نیازمند عزم و اهتمام ملی است

رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران یادآور شد: حل مسائل نیازمند عزم و اهتمام ملی است که با گفت‌وگو و انجام پژوهش‌های کارشناسانه و فعال کردن ظرفیت‌های اداری، مردمی و مدنی در راستای برنامه‌‌های برآمده از این پژوهش‌ها به وجود می‌آید. لازم به ذکر است چهارمین همایش ملی «پژوهش اجتماعی و فرهنگی در جامعۀ ایران» با همکاری دانشگاه علامه‌طباطبائی و انجمن جامعه‌شناسی ایران ۵ الی ۷ دی ماه در دانشکدۀ علوم اجتماعی برگزار می‌شود.این همایش با هدف تقویت دانش و گسترش ادبیات علمی حوزۀ علوم اجتماعی و ارتقای کمّی و کیفی پژوهش اجتماعی و فرهنگی با محور ویژۀ «نابرابری و عدالت اجتماعی» برگزار می‌شود. در این همایش ۳ روزه که با همکاری و حمایت نهادهای علمی، آموزشی و پژوهشی، انجمن‌های علمی، موسسه‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی برگزار خواهد شد، جمعی از دست اندرکاران و مسئولان نظام آموزشی و پژوهشی، دانشگاهیان، فعالان و پژوهشگران عرصۀ علوم اجتماعی و انسانی از دانشگاه‌های کشور حضور پیدا خواهند کرد.