بلاک‌چین یاریگر شفافیت و پاسخگویی است

به گزارش روابط عمومی، نخستین کنفرانس بین‌المللی دی‌بلاک 2025، با همکاری دانشگاه علامه طباطبائی و با حضور جمعی از مقامات دولتی، پژوهشگران، متخصصان فناوری و نمایندگان کشورهای مختلف، امروز پنجشنبه (15 آبان ماه 1404) در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما آغاز به کار کرد. این رویداد با محوریت «فناوری بلاک‌چین و اقتصاد دیجیتال» به بررسی ابعاد علمی، اقتصادی و سیاست‌گذاری این فناوری در سطح ملی و بین‌المللی اختصاص دارد.

دکتر محمدامین زارعی، دبیر علمی همایش و رئیس پژوهشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی، به بررسی دو تحول بنیادین دهه اخیر در جهان پرداخت و گفت: تحولات در حوزه هوش مصنوعی و فناوری بلاک‌چین، مسیر تمدن آینده بشر را رقم می‌زنند.

وی با تأکید بر تفاوت ماهوی این دو فناوری تصریح کرد: «هوش مصنوعی در مسیر تمرکز، کنترل و پیش‌بینی‌پذیری حرکت می‌کند، در حالی که بلاک‌چین بر توزیع، شفافیت و آزادی تأکید دارد». اگر هوش مصنوعی ابزاری برای کنترل هوشمند باشد، بلاک‌چین ابزاری برای آزادی هوشمند است و می‌تواند ساختارهای قدرت و تصمیم‌گیری را از تمرکز به مشارکت عمومی سوق دهد.

دکتر زارعی در ادامه بلاک‌چین را فناوری ثبت غیرمتمرکز و توزیع‌شده معرفی کرد که قادر است بدون نیاز به نهاد مرکزی، تراکنش‌ها و داده‌ها را در بستری شفاف، تغییرناپذیر و قابل ردگیری ثبت کند. 

وی افزود: «بلاک‌چین دشمن دولت‌ها نیست، بلکه می‌تواند به ایجاد نظام‌هایی شفاف، مشارکتی و پاسخگو، یاری رساند.»

رئیس پژوهشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی هدف از برگزاری این کنفرانس بین‌المللی را هم‌افزایی میان صنعت، دانشگاه و دولت برای طراحی آینده‌ای شفاف‌تر، عادلانه‌تر و امن‌تر عنوان کرد و گفت: فناوری بلاک‌چین نه‌تنها ابزاری فناورانه، بلکه یک پارادایم فکری جدید است که در حال دگرگون‌سازی مدل‌های مالکیت، کنترل و هماهنگی در جهان است.

وی کاهش هزینه‌های تراکنشی، شفاف‌سازی زنجیره تأمین، حفاظت از اصالت محصولات، تأمین مالی مشارکتی برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های کوچک را برخی از کاربردهای عملی این فناوری در حوزه‌های گوناگون برشمرد و گفت: استفاده از بلاک‌چین در ثبت قراردادهای هوشمند، اسناد مالکیت، گواهینامه‌ها و سوابق مالی، راهکاری مؤثر برای مبارزه با فساد و افزایش کارآمدی اداری است. 

دکتر زارعی در بخش دیگری از سخنان خود، به چالش‌های حقوقی و نهادی این فناوری اشاره کرد و گفت: «نبود چارچوب‌های قانونی روشن، ناهماهنگی نهادی و ابهامات در مسئولیت کیفری و حقوق دیجیتال کاربران از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید در کشور مورد بازنگری قرار گیرد.»

وی تأکید کرد: بلاک‌چین، ساختارهای قدرت و اقتصاد را نیز بازتعریف می‌کند و اگر برای آن، مدل اقتصادی و فرهنگی بومی تدوین نشود، خطر تمرکز دوباره در ساختارهای اقتصاد جهانی وجود دارد. بنابراین ابعاد اجتماعی، فرهنگی و عدالت دیجیتال برای پذیرش اجتماعی پایدار این فناوری باید بررسی شود.

دبیر علمی همایش در پایان، بلاک‌چین را ابزاری تحول‌زا در نظام مالکیت فکری و توزیع محتوای دیجیتال دانست، مشروط به آنکه حقوق هنرمندان و تولیدکنندگان حفظ و در عین حال ارزش آزادی و نوآوری نیز پاس داشته شود. 
وی همچنین بر ضرورت ایجاد مسیرهای دائمی گفت‌وگو بین دانشگاه، صنعت، جامعه و دولت تأکید کرد تا تصمیم‌های فناورانه کشور بر پایه علمی و با چشم‌اندازی روشن اتخاذ شود.