در پیش‌نشست همایش ما و غرب در دانشگاه علامه طباطبائی مطرح شد؛
پایداری تمدن، در گرو بازگشت به مبانی دینی و الهی است
به گزارش روابط عمومی، پیچیده‌تر شدن روش‌های دشمن در توطئه علیه ایران اسلامی در شرایط حاضر و تهدیدهایی که موجودیت ملی و دینی ما را تهدید می‌کند، ضرورت شناخت اهداف و روش‌های دشمن جهت تعیین و تدوین سیاست دفاعی مناسب، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری به‌موقع در خصوص چگونگی واکنش در برابر دشمنان به‌منظور صیانت از کیان نظام اسلامی را ایجاب می‌کند.
در این راستا با توجه به ویژگی‌های ممتاز شخصیتی و صلابت بی‌بدیل حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظله العالی) در مقابل دشمنان انقلاب اسلامی، بازخوانی نظام فکری و اندیشه‌ای و تبیین بیانات و دیدگاه‌های معظم‌له در جهت شناخت دشمن و شگردهایش و آگاهی‌بخشی به مردم، به‌ویژه نسل جوان به منظور شناسایی دشمن به عنوان امری واجب، علاوه بر افزایش هوشیاری و آگاهی، نقش به‌سزایی در آمادگی معنوی، فکری و سیاسی اقشار مختلف و همچنین گسترش التزام عملی مسئولان به منویات ایشان را خواهد داشت.
طرح تبیین استعمارشناسی از دیدگاه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) با سه راهبرد اصلی «انگیزه‌بخشی و حساسیت آفرینی»، «بصیرت آفرینی و معرفت‌بخشی» و «رفتارسازی و تجربه‌آفرینی» و با دو رویکرد عمومی دشمن‌شناسی و تخصصی غرب‌شناسی به دنبال تحقق آن است.
به همین منظور پیش‌نشست همایش «ما و غرب در آرا و اندیشه حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» با عنوان «چیستی تمدن غرب و بایسته‌های شناخت آن» از سوی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، به میزبانی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.
ضرورت شناخت و نقد تمدن غرب
حجت‌الاسلام والمسلمین صادق اکبری‌اقدم، مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علامه طباطبائی در ابتدای این نشست علمی ضمن گرامی‌داشت یاد و نام حضرت امام خمینی (ره) و شهدای گران‌قدر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، بر نقش تاریخی و فرهنگی ۱۳ آبان به عنوان نماد استکبارستیزی، مقاومت و ایستادگی ملت ایران تأکید کرد.
وی با اشاره به رشادت‌ها و مجاهدت‌های فرماندهان، دانشمندان و رزمندگان دوران دفاع مقدس، این ایثارگری‌ها را نشانه‌ای از ایمان، شجاعت و تبعیت از ولایت فقیه و زعامت رهبر معظم انقلاب اسلامی دانست.
حجت‌الاسلام اکبری اقدم با مهم دانستن شناخت و نقد تمدن غرب و بررسی بایسته‌های آن عنوان کرد: «ضروری است تمدن غرب، با نگاهی جامع در حوزه‌های مختلف از جمله جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، حقوق بین‌الملل و دیگر شاخه‌های علوم انسانی مورد واکاوی قرار گیرد تا ابعاد فکری و فرهنگی آن به‌درستی شناخته شود.»
تمدن غرب بر دو ستون هلنیسم و مسیحیت استوار است
دکتر سید محمد طباطبائی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائینیز در این نشست علمی با بررسی تاریخچه و بنیان‌های تمدن غرب، این تمدن را بر دو رکن اصلی «هلنیسم» و «مسیحیت» استوار دانست.
وی با اشاره به استمرار نقش مسیحیت در جوامع غربی، حتی در کشورهایی با گرایش سکولار و لائیک، گفت: «مسیحیت هنوز از ارکان بنیادین تمدن غرب است؛ نمونه‌هایی مانند ترکیه و اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که دین مسیح در ساختار فرهنگی و اجتماعی این جوامع حضوری پررنگ دارد.»
دکتر طباطبائی در ادامه با تبیین مفهوم «آسو» به معنای محل طلوع خورشید، ارتباط تاریخی شرق و غرب را تحلیل کرد و با اشاره به دوران قرون وسطی و سلطه کلیسا بر اندیشه‌ها، افزود: «از سال ۴۵۳ میلادی تا قرن پانزدهم، کلیسا حاکم مطلق فکری بر جوامع اروپایی بود. اما با آغاز رنسانس، بازگشت به هویت هلنیستی و ترجمه آثار فیلسوفان یونانی و اسلامی مانند سقراط، افلاطون و ارسطو، زمینه‌ساز جهش علمی غرب شد. علم جدید غربی در حقیقت مدیون جهان اسلام است.»
این استاد دانشگاه با اشاره به تغییر بنیادین فکری دوران رنسانس، تصریح کرد: «رنسانس آغاز گذار از خدامحوری به انسان‌محوری بود. در این دوران، انسان به جای خدا، معیار خیر و شر قرار گرفت و از دل این نگرش، مکتب‌های فکری متنوع یا همان ایسم‌ها پدید آمدند.»
به گفته دکتر طباطبائی، «این تغییر نگرش موجب بازتعریف بسیاری از مفاهیم اخلاقی و اجتماعی مانند سقط جنین و حقوق بشر شد که در چارچوب ارزش‌های دینی پیشین توجیه‌پذیر نبودند.»
وی در پایان با بیان نمونه‌هایی از تغییرات سریع ارزش‌ها در جوامع غربی تأکید کرد: «وقتی معیارهای انسانی جایگزین معیارهای الهی می‌شوند، جامعه دچار بی‌ثباتی اخلاقی و فرهنگی می‌شود. پایداری تمدن در گرو بازگشت به مبانی دینی و الهی است.»
تمدن غرب در مرحله «احتضار» است؛ فرصتی برای بازسازی تمدن اسلامی
دکتر علی آدمی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی نیز در این پیش‌نشست با تأکید بر ضرورت شناخت عمیق تمدن غرب، عنوان کرد: این تمدن در حال حاضر در مرحله «احتضار» قرار دارد و ارزش‌های بنیادین آن، از جمله لیبرال دموکراسی و سرمایه‌داری بازار آزاد، کارآمدی خود را از دست داده‌اند.
وی با بیان اینکه افول غرب در بحران‌های اخلاقی، سیاسی و ناتوانی و در ارائه معنای نوین برای بشر است، تاکید کرد: با این شرایط، تمدن اسلامی فرصتی تاریخی برای ایفای نقش محوری در آینده جهان پیدا کرده است.
دکتر آدمی با اشاره به اهمیت مرور تاریخ و ابعاد فلسفی غرب، سه دیدگاه صعود، فروپاشی و احتضار را درباره وضعیت این تمدن برشمرد و با تاکید بر دیدگاه سوم، گفت: بحران‌های عینی، از جمله وضعیت فلسطین و غزه، نشانه‌ای از شکست اصول بنیادین غرب مبتنی بر فردگرایی و حقوق بشر در عمل است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در تحلیل عمیق‌تر، به انتقاد از شاخصه‌های اصلی تمدن غرب پرداخت و گفت: انسان‌محوری (اومانیزم) عامل رواج لذت‌گرایی و مصرف‌گرایی است. این رویکرد، انسان را به یک موجود مادی و ابزارگونه تقلیل داده است که نتیجه آن، بحران نیهیلیسم و پوچ‌گرایی است.
وی علم و فناوری غرب را نیز در خدمت قدرت و سرمایه‌داری معرفی کرد و توضیح داد: عقلانیت ابزاری که هدفش سلطه بر طبیعت و کنترل انسان‌ها بوده، به‌جای رهایی، انسان را اسیر تکنولوژی کرده است.
دکتر آدمی همچنین به نقد افول گفتمان‌های مسلط غربی همچون لیبرال دموکراسی پرداخت و تاکید کرد: ظهور مدل‌های رقیبی چون مدل‌های چینی در عرصه جهانی، نشانه‌ای از تغییر موازنه قدرت فکری و گفتمانی است.
وی با استناد به نظریه دوره‌های تمدنی ابن خلدون، تأکید کرد: تمدن‌ها هرگز به طور کامل نابود نمی‌شوند، بلکه وارد دوره افول می‌شوند و در قالب انباشت فرهنگی باقی می‌مانند. این امر، فرصتی حیاتی برای تمدن اسلامی و ایرانی فراهم می‌آورد تا با بازاندیشی و بازسازی ارزش‌های تمدنی خود، جایگزین مناسبی برای نظام جهانی در حال زوال غرب باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی نقش دانشگاه‌ها، استادان و اندیشه‌ورزان را در احیای این تمدن نوین ضروری خواند و با تاکید بر اهمیت مطالعه منشور گام دوم انقلاب اسلامی، افزود: این منشور با ترسیم مسیر هویت‌گرایی و معناگرایی، راهکاری عملی برای مقابله با هویت‌زدایی و افول تمدنی غرب ارائه می‌دهد.
وی در پایان با اشاره به نوسانات تاریخی تمدن‌ها، از جمله گذار از قرون وسطی به رنسانس، تصریح کرد که فرصت کنونی برای نوزایی تمدن اسلامی فراهم است تا با بهره‌گیری از عناصر فکری و ارزشی اصیل خود، نقشی مؤثر در ساختن آینده تمدنی جهان ایفا کند.
سروش
ایتا
نظر شما :