آیین رونمایی از کتاب تاریخ‌نگاری اقتصاد ایران

به گزارش روابط عمومی، مراسم رونمایی از کتاب «تاریخ‌نگاری اقتصاد ایران» نوشته دکتر عباس شاکری، با حضور اندیشمندان حوزه اقتصاد، پژوهشگران، استادان و دانشجویان، از سوی گروه اقتصاد خانه اندیشمندان علوم انسانی با همکاری انجمن علمی اقتصاد نظری دانشگاه علامه طباطبائی در دانشکده اقتصاد برگزار شد.

این کتاب برنامه‌ای پژوهشی و حقیقت‌محور برای نجات اقتصاد ایران ارائه می‌دهد
دکتر فرشاد مؤمنی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی در این مراسم با تقدیر از جایگاه علمی و صداقت فکری نویسنده، تاکید کرد:  دکتر شاکری از معدود اقتصاددانانی است که در فضای آلوده به منافع مافیایی و سیاست‌گذاری‌های سفارشی، با شرافت حرفه‌ای و دغدغه‌ی حقیقت قلم زده است. 

وی آثار دکتر شاکری را «صدای حقیقت، عالمان و مردم» در برابر داده‌های دستکاری‌شده خواند و گفت: این کتاب برنامه‌ای پژوهشی و حقیقت‌محور برای نجات اقتصاد ایران از سلطه‌ منافع رانتی و سیاست‌های تحریف‌شده ارائه می‌دهد.

دکتر مؤمنی تصریح کرد: دکتر شاکری در کتاب «تاریخ نگاری اقتصاد ایران»، بابی را گشوده‌اند که اگر صداقت، هویت، پاکدامنی و علم بخواهد مبنای قاعده‌گذاری اقتصادی در ایران قرار گیرد، بر فراز همه‌ دروغ‌ها و جریان‌سازی‌های جعلی‌ای که در دوره‌ تعدیل ساختاری در ایران درباره‌ سیاست اقتصادی صورت گرفته، می‌توانید راه را به سهولت بیابید.

دکتر حجت‌الله میرزایی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی نیز در این مراسم با بیان اینکه دکتر شاکری نمونه‌ای روشن از یک پژوهشگر برجسته در ایران هستند که چه در ترجمه، چه در تالیف و چه در فعالیت پژوهشی، با نهایت دقت و مسئولیت عمل کرده‌اند، اظهار کرد: کتاب «تاریخ‌نگاری اقتصاد ایران» از جهات متعددی کتابی بی‌نظیر است. ما در زمینه اقتصاد ایران کتاب‌های بسیاری داریم، اما بازخوانی اقتصاد ایران از دریچه تاریخ، از چندین جهت اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی عنوان کرد: کتاب «تاریخ‌نگاری اقتصاد ایران» یک کتاب وقایع‌نگاری نیست، بلکه کتابی تحلیلی و کامل است؛ کتابی که از دهه ۴۰ هوشمندانه انتخاب شده، درست زمانی که تحول اقتصاد ایران به سمت اقتصاد مدرن آغاز می‌شود و به نظر می رسد سطحی از عقلانیت در اداره اقتصاد وجود داشت، اما در دهه ۵۰، هیجانات سیاسی جایگزین اندیشه اقتصادی شد. دکتر شاکری یک دال مرکزی در این کتاب دارند که در تمام کتاب پیگیری می‌شود و می‌خواهند به همه ما پیام دهند که هیچ‌یک از رویدادهای اقتصادی ایران، دست‌کم در چند دهه اخیر، ارتباطی با اندیشه اقتصادی نداشته است. ممکن است اقتصاددان‌ها این شرایط را ایجاد کرده باشند، اما این ارتباط الزامی با اندیشه اقتصادی ناب ندارد.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی خاطرنشان کرد: دکتر شاکری نشان داده‌اند که تورم در ایران، بیش از همه ناشی از نوسانات نرخ ارز است و نه رشد حجم نقدینگی. این یافته در رساله ایشان و سایر آثارشان بارها تکرار شده و تلاش موفقی بوده و امروز بسیاری از اقتصاددانان حتی کسانی که پیش‌تر نقدینگی را عامل اصلی می‌دانستند، به این نتیجه رسیده‌اند که در بلندمدت، نوسانات نرخ ارز عامل اصلی تورم است.

به گفته میرزایی؛ دکتر شاکری تلاش کرده‌ نشان دهند که در اقتصاد ایران و در سیاست‌گذاری اقتصادی، در اندیشه‌ورزی، فرم کاملا غالب بر محتوا و ساختار است. ژست‌هایی که گرفته می‌شود و مفاهیمی که ظاهرا خلق شده‌اند، در واقع هیچ عمق واقعی ندارند. کوتاه‌نگری‌ها و ساده‌انگاری‌هایی که بر مبنای هیجانات کوتاه‌مدت اتخاذ می‌شوند، غالبا بر منافع بلندمدت جامعه غلبه دارند و بیشتر به نفع گروه‌های خاص صاحب منفعت هستند. ایشان نشان می‌دهند بسیاری از تصمیمات اقتصادی و سیاست‌ها، حتی اگر برخی افراد خود سهمی نداشته‌اند، در عمل کارگزار منافع گروه‌های بزرگ بوده‌اند که منابع و فرصت‌های دیگر را پیگیری می‌کردند. این فرآیندها اغلب از طریق اقتصاددانان یا به نام سیاست‌های اقتصادی اجرا شده است.

دکتر حسین نمازی، اقتصاددان و رئیس گروه علوم انسانی فرهنگستان علوم نیز در این مراسم، شاکری را از مبرزترین استادان اقتصاد ایران هم به لحاظ علمی، هم به لحاظ خصوصیات فردی و شخصیتی عنوان کرد و اظهار کرد: هیچ‌یک از فعالیت‌های علمی ایشان به فعالیت بسیاری از اقتصاددانان شباهت ندارد و هرگز دنبال منافع شخصی خود نبودند. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این کتاب این است که سعی کرده علل شرایط موجود اقتصاد ایران را با تحقیق و بررسی معرفی کند.

دکتر شاکری نیز در این آیین با قدردانی همه همکاران و دانشجویان، گفت: در داخل کشور، ابزارهای قدرتمندی برای پشتیبانی از تحلیل‌های علوم اجتماعی و اقتصادی وجود دارد، اما هنوز فرایند استفاده از این ابزارها به درستی صورت نگرفته است. به زبان صریح‌تر، کار در این حوزه به طور مطلوبی یکپارچه نشده و این دلیلِ اصلی اثر حاضر است که تلاش می‌کند چارچوبی بنیادی، مستدل و مبتنی بر آمارهای دسترس‌پذیر ارائه دهد.

وی  با اشاره به محور اصلی کتاب و نگاه به علوم اجتماعی و اقتصاد، تاکید کرد: علوم اجتماعی و به ویژه اقتصاد، نمی‌توانند در چارچوبی محدود و قیاسی صرف، به علم تبدیل شوند. هر نظریه جدید یا دیدگاهی متفاوت، در شرایط جدید نوری تازه می‌اندازد و مسئله‌ای را روشن می‌کند. این حوزه کارِ آسانی نیست، به‌خصوص در اقتصاد که ابزارهای کمی نقش پررنگی دارند. برای تحلیل دقیق باید نظریات را خوب خواند، تاریخ اندیشه را شناخت و کار با داده‌های آماری و مستندات را گسترده کرد. 

دکتر شاکری بابیان اینکه هدف اصلی از انتشار کتاب، فراهم آوردن ابزارهای فکری و تحلیلی برای فهم بهتر وضعیت اقتصادی و اجتماعی ایران است، گفت: امیدوارم اثر بتواند به پژوهشگران، دانشجویان و مخاطبان عمومی کمک کند تا تحلیل‌های خود را بر پایه اصول نظری و داده‌های معتبر بسازند و اگر نتیجه مطلوب حاصل نشد، دست‌کم توصیفی از شرایط زندگی معاصر ارائه دهد تا آینده‌نگران و اصحاب فکر بتوانند درباره مسائل اقتصادی کشور مطلبی برای بحث پیدا کنند.