نشست «تأملی بر نقش دوره‌های فرعی در مهارت‌آموزی دانشجویان: دوره علم داده»

به گزارش روابط عمومی، نشست «تأملی بر نقش دوره‌های فرعی در مهارت‌آموزی دانشجویان: دوره علم داده» در راستای ارتقای کیفیت آموزش و تبادل تجربیات علمی، با حضور اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در سالن خرد حوزه ریاست برگزار شد.

توجه بیشتر دانشگاه‌ها و سیستم‌های آموزشی در ایران به ارتباطات بین‌رشته‌ای 
دکتر مرتضی طاهری ، معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی در این نشست به اهمیت و نقش رشته‌های بین‌المللی در توسعه علم و فناوری اشاره کرد و افزود: بر اساس آمار، در جهان حدود ۶۸۶ نفر دانشمندان برتر وجود دارند که بیشتر آن‌ها در حوزه‌های بین‌رشته‌ای فعالیت می‌کنند. این افراد نه تنها در رشته‌های تخصصی بلکه در استفاده از دانش و تکنیک‌های رشته‌های دیگر نیز مهارت دارند. در حال حاضر، نیمی از این دانشمندان در حوزه‌های بین‌رشته‌ای کار می‌کنند و این نشان‌دهنده اهمیت این نوع فعالیت‌ها در پیشرفت علمی است.

وی همچنین اظهار کرد: دانشگاه‌ها و سیستم‌های آموزشی در ایران باید بیشتر به ارتباطات بین‌رشته‌ای توجه کنند، چرا که برای ادامه حیات سیستم‌های علمی، نیازمند همکاری‌های بین‌رشته‌ای هستیم. 

دکتر طاهری در بخش دیگر از سخنان خود، به تفاوت کار در علوم پایه و فنی با علوم انسانی اشاره کرد و گفت: در علوم پایه و فنی، کارهای بین‌رشته‌ای جا افتاده و مؤثر هستند اما در علوم انسانی، نیاز به همکاری‌های تیمی و مکمل بودن رشته‌ها است. 

آماده‌سازی دانشجویان برای پاسخگویی به نیازهای بازار کار با آموزش علم داده
دکتر علی صفدری، رئیس دانشکده آمار، ریاضی و علوم رایانه دانشگاه علامه طباطبائی نیز به اهمیت مدل‌سازی و علم داده اشاره کرد و  ضمن توضیح ضرورت تبدیل زبان طبیعت به ریاضیات، بیان کرد که مسائل مدل‌سازی نیازمند روش‌های محاسباتی است و تحلیل مدل‌ها منجر به تقریب‌هایی می‌شود که محدودیت‌هایی را ایجاد می‌کند. در این راستا، علم داده و هوش مصنوعی می‌توانند به کاهش فرضیات، تقویت روش‌های برآورد و پیش‌بینی کمک کنند. 
وی تاکید کرد: علم داده، حوزه‌ای بین‌رشته‌ای است که با استخراج دانش از داده‌های ساختاریافته و غیرساختاریافته، بینش‌هایی را درباره پدیده‌ها فراهم می‌کند و با روش‌های هوش مصنوعی، پیش‌بینی و تحلیل انجام می‌دهد. این حوزه با فرآیند علم، که از تجربه به نظریه و سپس به محاسبات می‌رسد، هم‌پوشانی دارد و در دهه اخیر رشد قابل توجهی داشته است.

دکتر صفدری همچنین به دلیل ضرورت ایجاد دوره‌های فرعی علم داده در دانشگاه اشاره کرد و گفت: این دوره‌ها، مجموعه‌ای منسجم از واحدهای درسی مکمل در حوزه تحلیل داده هستند که موجب توسعه مهارت‌های تحلیل داده و دانش مرتبط می‌شوند. نمونه‌هایی از این دوره‌ها شامل اقتصاد و بیمه است که در حال حاضر اجرا می‌شوند و در آینده، دوره‌هایی مانند آمار و اقتصاد نیز پیشنهاد شده است. این دوره‌ها، دانشجویان را برای پاسخگویی به نیازهای بازار کار، با مهارت‌های نرم و تفکر خلاق، آماده می‌کنند.

اهمیت برنامه‌ریزی و اصلاحات در نظام آموزش عالی
دکتر فرزاد اسکندری، مدیر گروه آموزشی آمار دانشگاه علامه طباطبائی نیز به اهمیت و ضرورت توجه به تحولات آینده در حوزه آموزش و بازار کار اشاره کرد و هشدار داد که بر اساس اسناد سازمان ملل، تا سال ۲۰۲۶ بسیاری از مشاغل سنتی در معرض خطر از بین رفتن قرار دارند. این تغییرات ناشی از بهره‌وری بیشتر و استفاده از نیروی انسانی با دانش نوین است، اما در مقابل، دانشگاه‌ها به دلیل ساختارهای سنتی و سرفصل‌های ثابت، توانایی پاسخگویی به نیازهای جدید جامعه را ندارند. بنابراین، تضاد اصلی این است که از یک سو نیاز به آموزش‌های نوین و میان‌رشته‌ای احساس می‌شود و از سوی دیگر، ساختارهای آموزشی سنتی همچنان بر پایه رشته‌های مجزا و ثابت استوارند.

وی بر اهمیت برنامه‌ریزی و اصلاحات در نظام آموزش عالی تأکید کرد و گفت: برنامه‌های مصوب در وزارت علوم طی سه سال اخیر، شامل تغییراتی در سرفصل‌ها و دوره‌های تحصیلی بوده است. این برنامه‌ها با هدف پاسخگویی به نیازهای جامعه و بازار کار طراحی شده‌اند و در آن، توسعه رشته‌های میان‌رشته‌ای و مهارت‌محور مورد توجه قرار گرفته است. 

دکتر اسکندری به وضعیت فعلی و روند توسعه دانشگاه‌ها و آموزش‌های مهارتی و بین‌المللی اشاره کرد و توضیح داد که در حال حاضر، کدهای آموزشی و برنامه‌های دانشگاهی در حال اجرا هستند، اما نیاز به تغییر و به‌روزرسانی دارند تا پاسخگوی نیازهای جامعه و بازار کار باشند. بنابراین توجه به آموزش‌های مهارتی، کاربردی و میان‌رشته‌ای بسیار مورد تاکید است و  دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه طباطبائی که در حوزه علوم انسانی رتبه برتر دارند، باید از ظرفیت‌های خود برای توسعه آموزش‌های نوین بهره‌مند شود.

دوره علم داده می‌تواند اقتصاددانان آینده را تربیت کند
دکتر آرین دانشمند، مدیر گروه اقتصاد انرژی، کشاورزی و محیط زیست نیز در این نشست به بررسی برنامه‌ریزی و توسعه دوره‌های آموزشی در دانشگاه علامه طباطبائی برای دانشجویان رشته اقتصاد با تمرکز بر علم داده و مهارت‌های محاسباتی و تحلیلی پرداخت. 

وی گفت: هدف اصلی این دوره، تجهیز دانشجویان اقتصاد به ابزارهای محاسباتی، برنامه‌نویسی، یادگیری ماشین و تحلیل داده‌های بزرگ (بیگ دیتا) است تا بتوانند مسائل اقتصادی و سیاست‌گذاری را به صورت داده‌محور و مبتنی بر شواهد تحلیل و مدل‌سازی کنند. 

دکتر دانشمند با اشاره به مزایای این دوره، اظهار کرد: این دوره با هدف توانمندسازی دانشجویان در پژوهش‌های داده‌محور، سیاست‌گذاری دیجیتال و تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد طراحی شده است و می‌تواند اقتصاددانان آینده را تربیت کند تا تصمیمات خود را بر پایه داده و تحلیل‌های پیشرفته قرار دهند.

وی پیشنهاد کرد که دانشگاه علاوه بر ارزیابی میزان موفقیت فارغ‌التحصیلان در بازار کار، داده‌های مربوط به مهارت‌ها و آموزش‌های خارج از دانشگاه را جمع‌آوری کند تا بتوان اثرگذاری دوره‌ها را سنجید و سیاست‌های آموزشی موثرتری تدوین کرد. همچنین، معرفی این دوره‌ها به صنعت و بنگاه‌های اقتصادی، برگزاری کارگاه‌ها و کارآموزی‌های عملی می‌تواند فرصت‌های شغلی بیشتری برای دانشجویان فراهم کند و ارتباط مؤثری بین آموزش و بازار کار برقرار سازد.