هیچ صنعتی بدون هماهنگی با علوم انسانی موفق نخواهد شد

به گزارش روابط عمومی، همایش بین‌المللی «رویکردهای نوین به ظرفیت‌های دریایی و بندری جمهوری اسلامی ایران در راستای تحقق منافع ملی» با حضور دکتر شجاع احمدوند سرپرست دانشگاه علامه‌طباطبائی، مهندس سعید جعفری، مدیر عامل شرکت توسعه خدمات دریایی و بندری سینا در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد.
در این همایش که از سوی شرکت توسعه خدمات دریایی و بندری سینا و با همکاری دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد، ظرفیت‌های دریایی ایران به دیگر کشورها معرفی و راهکارهای تقویت روابط میان ایران و دیگر کشورها و همچنین بین‌المللی‌سازی بنادر ایران و تبدیل آن‌ها به حلقه‌های مؤثر در زنجیره ترانزیت جهانی مورد بررسی و گفت‌وگو قرار گرفت. 
دکتر احمدوند در همایش بین‌المللی «رویکردهای نوین به ظرفیت‌های دریایی و بندری جمهوری اسلامی ایران در راستای تحقق منافع ملی» گفت: موضوع این همایش شاید در نگاه اول برای دانشگاهی مانند دانشگاه علامه‌طباطبائی که یک دانشگاه تخصصی علوم انسانی است کمی عجیب به نظر برسد اما بیش از یک دهه است که ما وارد موضوعات میان رشته‌ای شده‌ایم. موضوع همایش علاوه بر ارتباطی که بین صنعت و جامعه برقرار می‌کند، یکی از موضوعات میان‌رشته‌ای است.
وی عنوان کرد: «بسیاری از رشته‌های دانشگاه علامه‌طباطبائی در دانشکده‌‌های مختلف مانند رشته روابط بین‌الملل، رشته حقوق بین‌الملل، رشته علوم سیاسی، رشته جامعه‌شناسی، رشته‌های مالی، مدیریت، رشته‌های تاریخی و رشته‌های دیگر، ارتباط بین‌رشته‌ای با این موضوع و صنعت دارند. از این رو، برگزاری این همایش در دانشگاه علامه‌طباطبائی، کار خیلی نوآورانه و خلاقانه‌ای است، چراکه یک موضوع میان‌رشته‌ای که جزو تخصص‌های دانشگاه ما هم است، مورد بحث قرار می‌گیرد.»
سرپرست دانشگاه علامه‌طباطبائی اظهار کرد: «کشور ما حدود پنج هزار و 800  کیلومتر نوار ساحلی در خلیج فارس، دریای عمان و در دریای خزر دارد و علاوه بر این از یک موقعیت ژئوپولیتیکی خیلی ممتاز هم برخوردار است که این دو خصلت دارای ظرفیت‌های خیلی عجیبی، هم برای توسعه اقتصادی ما هستند و هم اهمیت بسزایی برای پیشرفت علم و فناوری در جامعه ما دارد.»
وی افزود: قرار گرفتن منطقه ما به عنوان پل شرق و غرب از گذشته‌ها، دسترسی آسانی که ما به آبراه‌های بین‌المللی داریم، همجواری با کشورهای خیلی مهم خلیج فارس و آسیای میانه، وجود منابع غنی دریایی، از نفت و گاز گرفته تا آبزیان و مواد معدنی و وجود صنایع دریایی مختلف، همه اینها فرصت‌های تجاری و اقتصادی خیلی مهمی برای ایران در عرصه دریایی و عرصه بندری هستند که امیدواریم این نشست بتواند در جهت به فعلیت رساندن این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها گام‌های خوبی را بردارد.
دکتر احمدوند ادامه داد: «اقتصاد دریامحور، مدیریت جامع مناطق ساحلی، توسعه زیرساخت‌های دریایی، توسعه فناوری‌های دریایی و حفاظت از محیط زیست دریایی، رویکردهای مورد توجه این همایش بین‌المللی است که بهره‌برداری از ظرفیت‌های کم‌نظیری که به آن‌ها اشاره کردم را تسهیل و آن‌ها را بهینه‌سازی می‌کند و ارتقا می‌بخشد.»

وی تاکید کرد: «در کنار فرصت‌ها و این ظرفیت‌های موجود، این حوزه به طور طبیعی با چالش‌های خاص خود هم روبرو است. محدودیت سرمایه‌گذاری در این حوزه، کمبود نیروی انسانی متخصص در این زمینه، محدودیت و شاید ناکافی بودن قوانین و مقررات مناسب برای فعالیت‌های اقتصادی و تجاری و ضعف همکاری‌های بین‌المللی برخی از این چالش‌ها است که این همایش می‌تواند گامی در جهت رفع برخی از این خلاءها، به ویژه بخش همکاری‌های بین‌المللی بردارد. همه این چالش‌ها در عین مشکل بودن، برای ما دانشگاهیان فرصت پژوهش و تحقیق هم هستند. اینکه گفتم این منطقه و این موضوع هم ظرفیت‌های اقتصادی دارد و هم ظرفیت‌هایی برای توسعه و پیشرفت دانش و فناوری، بخش پیشرفت دانش و فناوری، بیشتر متمرکز بر چالش‌ها است و چالش‌ها را ما می‌توانیم در دانشگاه مورد بحث قرار بدیم و به حکمرانی صحیح در این حوزه کمک کنیم.»
این استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه‌طباطبائی اظهار کرد: «ظرفیت‌های موجود و چالش‌ها، با همدیگر فرصت‌های خیلی خوبی را ایجاد می‌کنند، نه تنها برای دانشگاه ما بلکه برای اهالی علم تا بتوانند با کمک آن مطالعات میان‌رشته‌ای که اشاره کردم، فرصتی را برای طرح برخی پرسش‌های کلیدی و ارائه پاسخ‌های لازم فراهم کنند. متاسفانه ما در بسیاری از زمینه‌ها هنوز نتوانستیم پرسش‌های درستی را طرح کنیم. در کشور ما در هر حوزه ای بارها و بارها سندهای مختلفی نوشته می‌شود ولی هنوز چارچوب‌های نظری درستی را ایجاد نکردیم، چراکه نتوانستیم پرسش‌های کلیدی آن را مطرح کنیم. بنابراین شاید یکی از کارویژه‌های این همایش‌ها همین باشد که در گام اول بتواند پرسش‌های دقیقی را مطرح و در گام‌های بعدی، برخی از پاسخ‌ها را هم پیدا کند.»
وی با اشاره به اینکه یکی از اهداف و چشم‌اندازهای بلندمدت دانشگاه علامه‌طباطبائی، کمک به حل مشکلات جامعه است، افزود: «ما در دوره جدید مدیریت دانشگاه، چشم‌انداز خود را، تبدیل دانشگاه به یک نهاد حل‌المسائلی قرار دادیم. قصد داریم مقداری از موضوعات صرفا تئوری گذر کنیم و خود را وارد مسائل و مشکلات جامعه کنیم. بنابراین تلاش می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم ترکیبی بین دانش و نیازمندی‌های جامعه برقرار کنیم و خود را به سمت نهاد حل‌المسائلی شدن سوق دهیم. بنابراین امیدوارم دانشجویان، استادان و پژوهشگران ما از طریق تحقیق و نوآوری در حوزه‌های میان‌رشته‌ای و حتی در حوزه‌هایی که تخصص اول آن‌ها هم نیست، گام‌های تاثیرگذاری بردارند.»
 دکتر احمدوند در پایان بیان کرد: «بسیاری از مواقع به خصوص سال‌های گذشته، در دانشگاه‌های ایران همیشه این موضوع مطرح بود که فلان حوزه یا دانشگاه تخصص این کار را ندارد، پس به آن سمت نرویم اما ایجاد میان‌رشته‌ای‌ها این موضوع را تا حدودی حل کرد که شما می‌توانید ارتباطی بین حوزه تخصصی و غیرتخصص خود برقرار کنید و به نوآوری‌ها و خلاقیت‌های جدیدی هم در آن حوزه برسید. امیدوارم که پژوهشگران ما در این عرصه این کار را آغاز و بتوانند کمکی کنند به جامعه برای گذار از مشکلاتی که امروز فراروی جامعه است.»
مهندس جعفری در این همایش به تشریح وضعیت صنعت دریایی و بندری کشور پرداخت و ضمن معرفی شرکت توسعه خدمات دریایی بندری سینا گفت: این شرکت با ۳۸ سال سابقه، خدمات لوجستیک و بارگیری در هفت بندر اصلی کشور را ارائه می‌دهد و دارای حدود ۱۵۰۰ نیروی انسانی مستقیم و ۱۲۰۰ نیروی پیمانکار است.
وی با اشاره به اهمیت همکاری بین صنعت و دانشگاه، بیان کرد: برگزاری این همایش را به عنوان یک گام مثبت در این راستا دانست. 

مدیر عامل شرکت توسعه خدمات دریایی و بندری سینا کمبود نیروی انسانی، مشکلات تجهیزات و عدم تطابق درآمدها و هزینه‌ها را سه معضل اصلی در صنعت دریایی عنوان کرد و افزود: فرار نیروی انسانی متخصص و عدم آشنایی دانش‌آموزان با رشته‌های دریایی مشکلات اساسی هستند که با آن‌ها روبه‌رو هستیم و نیاز است دانشگاه‌ها به این موضوع‌ها توجه ویژه داشته باشند. 
وی همچنین به مشکلات تأمین تجهیزات در بنادر به دلیل تحریم‌ها و فرسودگی تجهیزات موجود پرداخت و تأکید کرد: این مسائل باید به عنوان چالش‌های اصلی صنعت دریایی مورد توجه قرار گیرند.
مهندس جعفری در ادامه به مشکلات تعرفه‌ای اشاره کرد و گفت: تعرفه‌های ریالی بسیار پایین باعث می‌شود که شرکت‌های بندری نتوانند به درستی هزینه‌های خود را پوشش دهند. مقایسه تعرفه‌های داخلی و خارجی و تفاوت‌ آن‌ها باعث سردرگمی و مشکلات مالی برای شرکت‌ها شده است.
وی همکاری با دانشگاه‌ها و محققان را برای حل مشکلات موجود ضروری دانست و ابراز امیدواری کرد که این همکاری‌ها به بهبود وضعیت صنعت بندری و دریایی کشور کمک کند.
دکتر علی آدمی، دبیر علمی همایش  و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی نیز در سخنانی به اهمیت همکاری بین صنعت و دانشگاه اشاره و تاکید کرد: هیچ صنعتی بدون هماهنگی با علوم انسانی موفق نخواهد شد. در این همایش، ۱۵۰ چکیده علمی و ۸۰ مقاله ارائه شده که نشان‌دهنده نوآوری‌های دانشجویی و استادی در این حوزه است.
وی به لزوم تأسیس یک قطب علوم انسانی در حوزه دریایی و بندری در دانشگاه علامه‌طباطبائی اشاره کرد وگفت: این قطب می‌تواند به حل مشکلات مرتبط با علوم انسانی در صنعت کمک کند و به پیشرفت این صنعت یاری رساند. حکمرانی دریا و اهمیت دیپلماسی بندری به عنوان یک ماموریت ملی ضروری است که باید در سیاست‌گذاری‌های کشور تقویت شود. بندرها باید به عنوان ابزار دیپلماتیک و اقتصادی در جهت منافع ملی کشور مورد توجه قرار گیرند. صنعت دریایی و بندری به اندازه‌ای توانمند است که می‌تواند کشور را در برابر چالش‌های بین‌المللی تحریم‌ناپذیر کند.

دکتر آدمی توجه به زیرساخت‌های دریایی، بندری و سیاست‌گذاری‌های راهبردی کشورهای دیگر را ضروری دانست و با اشاره به چالش‌های موجود در صنعت دریایی و بندری اظهار کرد: باید به مسائل فرهنگی و آموزشی در این حوزه توجه بیشتری شود. بر اساس پیش‌بینی‌ها ارزش تجارت دریایی تا سال 2030 به سه تریلیون دلار خواهد رسید، بنابراین ایران باید بتواند از ظرفیت‌های دریایی خود بهره‌برداری کند.
دکتر محمدرضا ویژه، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه‌طباطبائی در این همایش با اشاره به ابلاغ سیاست‌های کلی توسعه دریامحور از سوی مقام معظم رهبری در سال 1402، گفت: افزایش سهم کشور در حمل و نقل دریایی و ترانزیت و تأکید بر توسعه سواحل جنوب به ویژه سواحل مکران برخی از این سیاست‌ها بود. برای این توسعه، مهلت یک ساله تعیین شد اما بعد از گذشت یک سال، پیشرفت قابل توجهی در این زمینه مشاهده نشده است. 
وی تاکید کرد: کم شدن فاصله بین دانشگاه و دست‌اندرکاران اجرایی می‌تواند به تحقق زودهنگام اهداف حوزه‌های مختلف کمک کند. دانشگاه علامه‌طباطبائی به عنوان یک مرکز علوم انسانی، ظرفیت‌های بسیار خوبی در زمینه‌های اقتصادی، مالی و دیگر حوزه‌ها دارد و می‌تواند در کاهش فاصله بین اجرا و آکادمی موثر باشد. 

دکتر ویژه در پایان گفت: در دانشکده حقوق و علوم سیاسی توانایی‌هایی در زمینه‌های حقوقی، روابط بین‌الملل، اقتصاد سیاسی و سیاست‌گذاری عمومی وجود دارد که می‌تواند به کاربردی‌تر شدن دانش آکادمیک کمک کند. امیدوارم اینگونه همکاری‌ها و نشست‌ها ادامه یابد و در سال آینده همایش‌های کاربردی‌تری در حوزه آب برگزار شود، همچنین پروژه‌هایی تعریف شود که برنامه‌ها را به صورت مسئله‌محور پیش ببرد.
دکتر رضا ایلاتی، مدیرعامل هلدینگ پایا ترابر سینا نیز در بخشی از این همایش با اشاره به مشکلات و چالش‌های خروج متخصصان از کشور، به ویژه از صنعت نفت و گاز، گفت: بسیاری از متخصصان با هزینه‌های بالای آموزشی که در جمهوری اسلامی برای آن‌ها صرف شده، به کشورهای دیگر می‌روند و حقوق‌های چند برابری دریافت می‌کنند. این موضوع باعث نگرانی در صنعت شده است و نیاز به راه‌حل‌های علمی و عملی از سوی دانشگاه‌ها دارد.

وی تاکید کرد: دانشگاه‌ها باید به مسائل صنعت توجه بیشتری داشته باشند و با ارائه راه‌حل‌های علمی، به حل مشکلات این حوزه کمک کنند. از متخصصان خارجی برای تبادل تجربیات دعوت کنند. همچنین پایان‌نامه‌های مرتبط با مسائل صنعت به دانشجویان داده شود تا از نزدیک با چالش‌ها آشنا شوند.
مهندس ایلاتی در پایان بر لزوم برگزاری همایش‌ها در دانشگاه‌ها، به منظور کمک به حل مسائل صنعت و سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش و پژوهش تأکید و تصریح کرد: هزینه‌های آموزشی و پژوهشی را باید به عنوان سرمایه‌گذاری در نظر گرفت که در نهایت منجر به سودآوری بیشتر خواهد شد.