همایش ملی استقلال دانشگاه ها، چالش ها و راهبردها برگزار شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، نخستین همایش ملی استقلال دانشگاه ها، چالش ها و راهبردها با هدف بررسی میزان استقلال دانشگاه ها در عرصه های مختلف علمی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و ارائه راهکار مناسب برای رسیدن دانشگاه ها به یک استقلال برگزار شد. در مراسم افتتاحیه این همایش که با حضور و سحنرانی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی، معاون فرهنگی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر حسین سلیمی رئیس دانشگاه و استادان و صاحبنظرانی از دانشگاه علامه طباطبائی و سایر دانشگاه ها برگزار شد، سخنرانان دیدگاه ها و نظرات خود را در خصوص استقلال دانشگاه ها، موانع و چالش های فرا روی آن مطرح نمودند. 

هیئت امنای دانشگاه ها نقشی در استقلال دانشگاه ها ندارند 

دکتر علی ربیعی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی گفت: قوانین هیئت امنای دانشگاه ها مربوط به سال 67 است و هیئت امنای دانشگاه ها نقشی در استقلال دانشگاه ها ندارند. دکتر ربیعی در سخنانی با تبیین نقش دانشگاه ها در طی صد سال گذشته در جهان بیان داشت: دانشگاه در طی این مدت تا به امروز متمرکز تر شده اند و از نهادهای دیگر تفکیک نشده اند، بلکه پیچیده تر شده و با زندگی مردم عجین شده است. وی افزود: استقلال و امنیت در دانشگاه ها باید در کنار هم باشند و دانشگاه ها به عنوان یک نهاد علمی و مدنی باید فعالیت چشمگیر در عرصه های مختلف اجتماعی داشته باشد. وی اضافه کرد: در برخی از کشورها، دانشگاه ها به عنوان یک نهاد تأثیرگذار؛ کارکردهای زیادی در بخش های مختلف اجتماعی دارند اما در سطح کشور ما این طور نیست.

دکتر ربیعی اضافه کرد: دانشگاه های کشور به عنوان یک نهاد مهم بر اساس نیاز منطقه ای و محلی شکل نگرفته است تا توسعه و استقلال کافی داشته باشد. وی گفت: این که دانشگاه ها چگونه در نظام های سیاسی و اجتماعی مشورت دهند هنوز مورد سؤال است و معتقدم باید قبل از هر کاری فعالیت و وظایف دانشگاه ها را مشخص کنیم. وی تصریح کرد: به عنوان عضو هیئت امنای دانشگاه علامه طباطبائی معتقدم که میزان اختیارات و وظایف هیئت امنای دانشگاه ها هنوز بر اساس مصوبات سال 67 است، یعنی طی این سی سال هنوز قانون جدیدی در این باره تدوین نشده است.

وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی گفت: باید در مورد نقش هیئت امناء دانشگاه ها در استقلال به بحث و بررسی بپردازیم چون هیئت امنای دانشگاه ها هیچ نقشی در استقلال دانشگاه ها ندارند. وی افزود: دانشگاهی می تواند پاسخگوی نیازهای جامعه باشد که استقلال داشته باشد. دکتر ربیعی با اشاره به اینکه هنوز هیئت امنای دانشگاه ها نقشی در جذب هیئت علمی ندارد بیان داشت: فعالیت هیئت امنای دانشگاه های ایران به مجموعه ای از کارهای اداری و مسائل مالی منحصر شده است. وی با تاکید بر ضرورت بهره مندی از دانشگاه پویا و کارآمد افزود: در سطح کشور نیازمند دانشگاه پویا هستیم؛ چرا که دانشگاه های امروز ما شرایط فراهم نمودن بهبود  زندگی را دارد و با توان بالای استادان و دانشجویان می توان راهکارهایی را برای موفقیت و زندگی بهتر ارائه نماییم وی تصریح کرد: وظیفه داریم تا شور درس دادان و درس خواندن را در استادان و دانشجویان افزایش دهیم. 

در ابتدای این مراسم دکتر محمد زاهدی اصل دبیر علمی این نشست در سخنانی با اشاره به سند چشم انداز توسعه کشور گفت: این سند با هوشمندی در سال 82 تصویب و ابلاغ شد. برای تحقق اهداف این سند در حوزه علم و دانش استقلال دانشگاه ها اهمیت دارد. وی افزود: رسالت و مسئولیتی که این سند بر عهده دانشگاه ها گذاشته شده است بسیار سنگین است و برای رسیدن به چنین نقطه ای استقلال  دانشگاه ها حرف اول را می زند.  مدیر گروه آموزشی مددکاری دانشگاه علامه طباطبائی با تاکید بر ضرورت استقلال علمی دانشگاه تصریح کرد: هدف اصلی این نشست همفکری، هم اندیشی و چاره اندیشی  برای داشتن دانشگاه کارآمد و سالم است. وی ادامه داد: دانشگاه کارآمد و سالم می تواند راهگشا و سلامت جامعه را تضمین کند. وی تصریح کرد: دانشگاهی که استقلال علمی، وابستگی مالی و روسای انتصابی داشته باشد و در آن آزادای و نقادی نباشد چگونه می تواند ادعای سلامتی، استقلال و اثرگذاری را داشته باشد. وی تاکید کرد: نتیجه تلاش دانشگاه باید در جامعه بکار گرفته شود و این مهم یکی از راهبردهای این همایش است. دبیر علمی این همایش گفت: در بررسی های این همایش یکروزه در نظر داریم محدودیت ها و چالش ها را بررسی کنیم و با حضور استادان و صاحبنظران گره ای از مشکلات جامعه را باز نمائیم. دکتر محمدرضا ضیائی بیگدلی رئیس کمیته علمی همایش نیز در سخنانی با اشاره به ضرورت استقلال دانشگاه بیان داشت: یکی از شاخصه های اصلی توسعه، مخصوصاً توسعه علمی هر کشور، استقلال دانشگاه‌های آن کشور است. استقلال دانشگاه‌ها سرفصل توسعه علمی هر کشور محسوب می‌شود. 

استاد گروه روابط بین الملل دانشگاه با اشاره به ضرورت تعیین سرنوشت دانشگاهیان توسط اعضای هیئت علمی بیان داشت: چنانچه سرنوشت هر دانشگاه به دست اعضای هیأت علمی آن دانشگاه تعیین نگردد، به این معنی است که آن دانشگاه قوام یافته و پخته نیست و اعضای هیأت علمی آن از رشد علمی و عقلی لازم و کافی برای اداره امور شغلی خود برخوردار نمی‌باشند. وی افزود: بالاترین طبقه روشنفکر یک کشور که همان فرهیختگان آن کشورند نتوانند خود در خصوص سرنوشت خود تصمیم‌گیری نمایند، به یقین تصمیم‌گیری مستقل در رده‌ها و طبقات دیگر جامعه امکان پذیر نخواهد بود و اینجاست که باید به وجود دموکراسی واقعی و عینی در آن جامعه تردید جدی کرد. از این رو، مفهوم استقلال دانشگاه‌ها باید در یک فرایند دموکراتیک ناشی از تعامل سه جانبه دانشگاه، دولت وجامعه به دست آید. فرضاً چگونه می‌توان در یک کشور مفروض، سخن از وجود حاکمیت مطلوب یا خوب نمود، اما دانشگاه‌های آن کشور، از استقلال و خودگردانی بی‌بهره باشند.

دکتر ضیایی بیگدلی بیان داشت: امروزه در دنیای پیشرفته، یکی از ویژگیهای یک دانشگاه سرآمد با درجه علمی بالا، استقلال آن است. اعطای استقلال به دانشگاه‌ها، سیاستی اصولی برای افزایش مسئولیت پذیری و پاسخگویی در قبال جامعه و پویایی آنهاست. وی افزود: واژه استقلال در عبارت «استقلال دانشگاه‌ها» را نباید در مقابل ترجمه واژه Independence و در مفهومی شبیه استقلال دادگاه ها قرار داد، بلکه واژه استقلال در اینجا ترجمه واژه Autonomy یعنی خودمختاری یا خودگردانی می‌باشد، هرچند در برداشت صرف حقوقی، اما مرتبط با برداشت کلی اولیه، واژه استقلال به معنای استقلال حقوقی دانشگاه‌ها ودارا بودن شخصیت حقوقی مستقل است، هرچند دانشگاه‌های غیر مستقل نیز از این حیث دارای استقلال‌اند.

دکتر ضیایی بیگدلی تصریح کرد: در مجموع، استقلال دانشگاه‌ها به این معنی است که دانشگاه بتواند به عنوان یک نهاد توانمند خود را اداره کند و دارای مدیریت خودگردان باشد و از اختیارات اداری، مالی، تشکیلاتی، برنامه‌ریزی‌های آموزشی و پژوهشی و امثال آن برخوردار باشد. وی افزود: در جهان پیشرفته امروز، این ماهیت و سرشت دانش، یعنی آزادگی، نقادی و نوآوری است که استقلال نهادهای علمی از جمله دانشگاه‌ها را طلب می‌کند. مسلماً چنین دانشگاهی زمینه را برای رقابت سالم علمی میان دانشگاهی فراهم می‌سازد و نتیجه این رقابت، تقدیم دانش آموختگان عالم به جامعه انسانی است. بدیهی است با وجود این دانش آموختگان، درصد فرار مغزها و مهاجرت نخبگان به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت.

رئیس کمیته علمی همایش با تبیین معنا و مفهوم استقلال در دانشگاه ها افزود: در مقابل باید به این نکته اساسی نیز توجه کرد که استقلال دانشگاه‌ها به معنی خودکامگی و جدایی از حاکمیت و ارزش‌های حاکم بر یک جامعه و خروج از قانون و قانونمداری نیست. استقلال دانشگاه‌ها یا به عبارت شاید دقیق‌تر، استقلال دانشگاهی ابعاد و جلوه‌های گوناگونی دارد. ابعاد و جلوه‌هایی که خود می‌تواند تشکیل دهنده عوامل استقلال دانشگاه ها باشد.