ششمین همایش بین‌المللی اربعین در دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد/ گزارش تصویری

به گزارش روابط عمومی، ششمین همایش بین‌المللی اربعین، با عنوان «اربعین، همبستگی ملی، همگرایی اسلامی و مقاومت جهانی» به همت دانشکده حقوق و علوم سیاسی، امروز دوشنبه 20 شهریورماه 1402، با حضور دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه‌طباطبائی، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر علیرضا زاکانی، شهردار تهران، حجت‌الاسلام و المسلمین حمید شهریاری، دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، دکتر رضا غلامی، رئیس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی و جمعی از صاحبنظران و پژوهشگران ملی و بین‌المللی، در دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد.
در ابتدای این همایش دکتر محمدباقر خرمشاد، دبیر علمی همایش با قدردانی از برگزار کنندگان پنج همایش پیشین، به ارائه گزارشی از چگونگی برگزاری ششمین همایش بین‌المللی اربعین پرداخت و گفت: ما فراخوان همایش را در تیرماه تقدیم جامعه علمی کردیم که بر اساس این فراخوان حدود صد و بیست چکیده مقاله توسط دبیرخانه ششمین همایش بین‌المللی اربعین دریافت شد. از این تعداد نزدیک به 25 مقاله به زبان‌های عربی و انگلیسی بودند که 18 مقاله پذیرفته شد.‌ در مجموع نزدیک به هشتاد مقاله، امروز در پنل‌های مختلف به صورت همزمان ارائه می شود.

وی با اشاره به آمادگی دیگر دانشگاه‌های برای همکاری و برگزاری پنل های مختلف، افزود: جهاد دانشگاهی، دانشگاه امام حسین(ع) و دانشگاه عالی دفاع ملی از جمله این دانشگاه‌ها هستند. 
دکتر خرمشاد با اشاره به اینکه یکی از ابتکارات این همایش، بررسی اربعین و تجربه زیسته است، گفت: برای برگزاری این همایش در شورای سیاست‌گذاری همایش 21 جلسه برگزار شد و 18 نهاد علمی و تحقیقاتی در این زمینه با ما همکاری کردند. نامه‌هایی هم به نمایندگی‌های کشور در خارج نگاشته شد و اطلاع رسانی‌های لازم نیز از طریق رسانه‌ها انجام گرفت.
حجت‌الاسلام والمسلمین شهریاری نیز در ششمین همایش بین‌المللی اربعین گفت: عنوان فرعی این همایش یعنی «اربعین؛ همبستگی ملی، همگرایی اسلامی و مقاومت جهانی» که انتخاب شده بسیار به‌جا و دقیق است و لازم است به نکاتی درباره این سه مفهوم اشاره کنم چون تهدیدهایی وجود دارد که ممکن است به این حرکت مقدس یعنی راهپیمایی عظیم اربعین آسیب بزند و برنامه‌هایی هم از سوی دشمنان در این راستا وجود دارد. اگر بخواهیم همبستگی ملی خودمان را در اربعین به نمایش بگذاریم می‌بینیم بهترین فضا همین فضای پیاده‌روی اربعین است که اقوام و مذاهب مختلفی در این راهپیمایی در کنار هم وجود دارند که در فرصت‌های دیگر چنین امکانی برای همراهی و همگامی آنها دست نمی‌دهد.

فرصت‌های اربعین برای کاهش تنش با همسایگان
وی ادامه داد: دشمنان اسلام بر ایجاد اختلاف بین اقوام ایرانی همانند اختلاف بین قوم سیستانی و بلوچ می‌دمند و همین اختلاف‌ها بود که باعث کشتار تعدادی از مردم در مسجد زاهدان شد‌. ما باید به این نقاط تهدید توجه داشته و راهکارهایی در اربعین برای ایجاد اتحاد بین اقدام در نظر داشته باشیم. تنش با اقوام خارج از کشور نیز از دیگر دسیسه‌ها است و گاهی تلاش می‌کنند قبل از اربعین، تنش بین مردم ایران و عراق را بیشتر کنند و سعی می‌کنند از برخی تعارضات و‌ تقابلات کوچک، استنتاجاتی داشته باشند؛ در حالی که باید از اربعین برای تنش‌زدایی با همسایگان از جمله آذربایجان، افغانستان، عراق و پاکستان و ... استفاده کنیم.

حجت‌الاسلام شهریاری بیان کرد: مسئله دیگر این است که گاهی اختلافات سیاسی بین جناح‌های مختلف باعث صدمه زدن به اربعین می‌شود بنابراین باید مراقبت کنیم که از این تهدید عبور کنیم. نکته دیگر چند قطبی‌سازی در زمینه سبک زندگی است که امروزه در کف خیابان‌های تهران وجود دارد که می‌تواند به اربعین هم سرایت کند چراکه امروزه عده‌ای سعی دارند با حضور قوی در اربعین آن را تقویت کنند اما عده‌ای تلاش می‌کنند آن را حرکتی دولتی معرفی کنند. ما به یک ایران قوی نیاز داریم و در این راستا باید ابتدا شاخص‌های ایرانی و اسلامی را بین قومیت‌ها تقویت کنیم.
وی یادآور شد: باید سیاست همکاری با همسایگان جمهوری اسلامی ایران را دنبال کنیم و اجازه ندهیم اختلافات با اقلیم کردستان، جمهوری آذربایجان، پاکستان و افغانستان تبدیل به تنش‌های دائمی شود. همچنین باید تعارض سیاسی را تبدیل به رقابت مثبت با روش‌هایی عقلانی کنیم تا رقابت منجر به ارتقا شود و جناح‌ها به گونه‌ای همدیگر را نزنند که عده‌ای بگویند چهل سال است کارهای این جناح‌ها همین‌گونه پیش رفته است. البته ما در این زمینه به یک مرجع نیاز داریم و این مرجع، همین نظام ولایت فقیه است که امام خمینی(ره) بنیانگذاری کردند و رهبر معظم انقلاب ادامه می‌دهند.
دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی خاطر نشان کرد: ما الان دچار سبک‌های زندگی دوگانه هستیم و فرهنگ لیبرالی در حال بروز و ظهور است و باید با شاخص‌های آن مقابله کنیم. البته باید آزادی‌های مشروع را ترویج و حمایت کنیم چون جوانان علایقی دارند و‌ باید برای آن مقداری که مجاز و‌ مشروع است شرایط را فراهم کنیم تا با لیبرالیسم مقابله شود. در مورد همگرایی اسلامی باید بگویم که بنده مسئولیت این کلیدواژه را در کشور بر عهده دارم و معتقدم سخن ما در این زمینه با اهل سنت داخل و خارج کشور است. بالغ بر هفتاد و پنج درصد از مسلمانان را اهل سنت تشکیل می‌دهند بنابراین باید صرفا دنبال همبستگی ملی نباشیم بلکه با کشورهای اسلامی دیگر که اهل سنت در آن حداکثری هستند همگرا شویم. در این راستا باید به مفهوم قرآنی امت واحده و لوازم آن توجه داشته باشیم. 

نقش اربعین در کاهش تنش در جهان اسلام
حجت‌الاسلام شهریاری ادامه داد: هرگونه جنگی در جهان اسلام مذموم است و باید تلاش کنیم جنگ از بین برود و اربعین هم فرصت خوبی است که کاهش تنش‌ها در جهان اسلام ترویج شود. ما کتابچه‌ای در این زمینه در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی منتشر کرده‌‌ایم که به مهمترین لوازم همگرایی اسلامی در آن از جمله شناسایی دشمن مشترک، دوری از نزاع و‌ تفرقه، به اشتراک گذاشتن اطلاعات و دارایی‌ها با سایر کشورهای اسلامی، هم افزایی قدرت سیاسی، هم افزایی دانش و هم افزایی در زمینه امنیت اشاره شده است. 
وی گفت: نکته دیگر اینکه هیچ قومی بدون مقاومت در برابر دشمن نمی‌تواند ایستادگی کند. ما نیازمند بسیج امکانات در راستای مقاومت و تشکیل گروه‌هایی همانند بسیج و حشد الشعبی هستیم. این نیازمند آن است که مردم پای کارِ امنیت باشند. ما در اربعین علیه ظلم شعار می‌دهیم. توجه به چنین مواردی سبب تقویت مقاومت جهانی نیز می‌شود و باعث خواهد شد روزی جلیقه زردهای فرانسه هم در راهپیمایی اربعین شرکت کنند. در این صورت اربعین از یک راهپیمایی شیعی تبدیل به راهپیمایی مستضعفان علیه مستکبران می‌شود.

در بخش دیگری از ششمین همایش بین المللی اربعین، دکتر غلامی در سخنانی گفت: اگر سؤال شود چه عناصری در گسترش انفجاری پیاده‌روی اربعین نقش داشته است می‌توان چند عنصر را به عنوان عناصر قابل تأمل معرفی کرد. نخست افزایش تشنگی به معنویت و خستگی مفرط از دنیازدگی و البته لذت‌های معنوی منحصر به فرد این سفر است. همچنین محبت فزاینده به اهل بیت(ع) به ویژه علاقه به امام حسین(ع)، میل به تغییر در سبک زندگی پوچ و بی هدف در زندگی مدرن، رشد علاقه‌مندی به پشت کردن به فردگرایی و روی آوردن به تعاون و حرکت جمعی، گرایش به بروز و ظهور هویت اسلامی، گرایش به افزایش عدالت در میان امت اسلامی و نمایش قدرت در مقابل جریان سلطه از دیگر عناصر قابل تامل برشمرد. البته شیعه‌ستیزی در سال‌های اخیر توسط صدام و داعش نیز به سهم خود به توسعه پیاده‌روی اربعین کمک کرده است.
وی ادامه داد: گسترش پیاده‌روی اربعین پیام‌هایی دارد که می‌تواند برای اهل علم مورد توجه باشد. نخست اینکه گرایش به اربعین همچنان در میان مردم مورد توجه است و نه تنها افت نکرده بلکه افزایش پیدا کرده است. نکته دیگر اینکه اسلام و تشیع، روح دولت-ملت ایران محسوب می‌شود و هرکسی به آن کم توجهی کند محکوم به شکست می‌شود. بنابراین باید از فرصت‌های تمدنی این راهپیمایی، با هوشمندی استفاده کنیم.

لزوم انجام تحقیقات علمی مرتبط با اربعین
رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی افزود: در مورد اربعین لازم است تحقیقات علمی گسترده‌ای در داخل کشور انجام شود؛ نه اینکه صرفا از تحقیقات دیگران استفاده کنیم هرچند اگر محققان کشورهای خارجی هم تحقیقی در این مورد انجام دهند به طور قطع می‌توانیم از آن استفاده کنیم. لازم است با کمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادهای کمک کننده به این همایش، چندین تحقیق میدانی بزرگ در ابعاد مختلف طراحی شود و داده‌های لازم، تولید و زمینه پردازش و تحلیل آنها فراهم شود.
حجت‌الاسلام غلامی در پایان سخنان خود گفت: البته بنده در زمینه تحلیل معتقدم خوب است افرادی که در این تحلیل شرکت می‌کنند از دو گروه باشند که یکی تجربه زیسته پیاده‌روی اربعین را داشته و درک درستی از آن دارند و دسته دوم افرادی باشند که در این راهپیمایی شرکت نکرده‌اند و می‌توانند نگاه برون‌ گفتمانی و برون دینی نقدهایی به این حرکت داشته باشند که شاید برای ما مفید باشد. اگر همین امروز هم به دنبال کار میدانی باشیم باز هم دیر است چون نزدیک به هشت سال است که این‌ حرکت با این گستردگی آغاز شده است.