پژوهش‌ها باید مسئله‌‌محور و بر اساس نیازهای جامعه باشند

به گزارش روابط عمومی، آیین آغازین پنجاه‌وهشتمین اجلاس معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها، موسسات آموزش عالی، پژوهشی و پارک‌های علم‌وفناوری کشور، صبح امروز، چهارشنبه، 31 خردادماه 1402 با حضور دکتر پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری(عتف)، دکتر امید رضایی‌فر، سرپرست معاونت فناوری و نوآوری وزارت عتف، دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه‌طباطبائی و معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه‌های سراسر کشور، در سالن آمفی تئاتر دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد.
 دکتر معتمدی در این اجلاس با ارائه گزارشی از ظرفیت‎های دانشگاه علامه‌طباطبائی، گفت: این دانشگاه با اینکه مولود انقلاب اسلامی است ولی بیش از 65 سال قدمت دارد چراکه از ادغام دانشکده‌ها و موسسات آموزش عالی قبل از انقلاب به وجود آمده است. دانشگاه علامه‌طباطبائی، بزرگترین دانشگاه تخصصی علوم انسانی در ایران و غرب آسیا است که توانسته در تراز مناسبی در سطح ملی و بین المللی کنشگری داشته باشد. این دانشگاه نزدیک به ۵۵۰ عضو هیئت علمی، ۱۴هزار دانشجو و حدود ۱۰۰هزار دانش‌آموخته دارد که تعداد زیادی از این دانش‌آموختگان نقش بسیار موثری در مدیریت کشور دارند. همچنین تاکنون نزدیک به شش هزار عنوان کتاب و حدود ۲۷هزار مقاله علمی و پژوهشی در دانشگاه علامه‌طباطبائی تولید و به چاپ رسیده است.
وی با بیان اینکه رشته‌هایی در دانشگاه علامه‌طباطبائی وجود دارد که صددرصد دانش آموختگان آن جذب بازار کار می‌شوند، افزود: جایگاه علوم انسانی در کشور ما همچنان جایگاه متناسب با این علم را ندارد، هرچند در سال های اخیر شرایط تغییر کرده است. به طور مثال حدود ۵۰ درصد از دانشجویان کارشناسی ارشد برخی رشته‌های این دانشگاه، دانش‌آموختگان کارشناسی رشته‌های فنی و مهندسی هستند که به دلایلی احساس کردند با ادامه تحصیل در رشته های علوم انسانی می توانند موثرتر باشند. 
رئیس دانشگاه علامه‌طباطبائی گفت: در موضوع‌های پژوهشی، با همت بلند معاونت پژوهشی و فناوری وزارت عتف، اتفاقات خوبی در این دو سال اخیر افتاده است. مسئله پژوهش از مسائل بسیار جدی است ولی ما همچنان از لحاظ کیفیت پژوهش، راه طولانی در پیش داریم تا بتوانیم از طریق پژوهش‌ها، دانش تولید کنیم و آموزش خودمان را جهت بدهیم. 
وی با اشاره به اینکه در سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها، در مورد نظام پژوهش و فناوری صحبت شده و راهبردهایی برای رسیدن به اهداف پژوهشی در نظر گرفته شده است، افزود: اهداف و اقداماتی که در راستای آن راهبردها، ارائه شده، بسیار ارزشمند است. نگاهی که در این سند و اسناد بالادستی دیگر به پژوهش وجود دارد، باید در جای خود قرار گیرد.  
دکتر معتمدی ادامه داد: ما در دانشگاه ها با ظرفیتی به نام دانشجویان دکتری مواجه هستیم که یک ظرفیت جوان، خوش‌فکر و با انرژی است؛ به همین دلیل باید کمی تامل کنیم و ببینیم، چقدر از رساله‌های دکتری که در دانشگاه ها تولید می شود می تواند اثربخش و به حال جامعه مفید باشد و سبب پیشرفت دانش مربوطه شود. در حال حاضر در آن حدی که باید نیستیم و این یک مشکل بسیار جدی است. ما باید پژوهش‌های خود را جهت‌دهی و از ظرفیت‌های آن به درستی استفاده کنیم. در راهبردهای سند اسلامی‌شدن دانشگاه‌ها حدود ۱۰ تا ۱۱ راهبرد وجود دارد که یکی از آنها «ساماندهی وهدفمند‌سازی برنامه‌های پژوهشی براساس مزیت‌های نسبی و رقابت‌گرایی و مأموریت‌های دانشگاه‌ها و مجموعه‌های پژوهشی» است. بر این اساس، یکی از موضوعات جدی این است که تحقیقات ما، تحقیقات مبتنی بر نیازهای اجتماعی، جدی، کارآمد و اثربخش باشد.
وی تاکید کرد: اگر ما بتوانیم در سطح دانشگاه، طرح‌های کلانی را معرفی کنیم که این طرح‌های کلان بتواند به طرح‌های کوچکتر تقسیم شود تا هم همکاران متخصص در آن زمینه‌ها کمک کنند و هم اینکه رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویی با این طرح‌ها هدفمند شوند، یک کار اثربخش، معنادار و جدی انجام می‌شود. حرکت به سوی کیفی کردن پژوهش، استفاده از دانش روز و تجربه های علمی، استفاده از ابزارها، تکنولوژی ها و وسایل آزمایشگاهی و اجرای طرح تمام وقت شدن دانشجویان دکتری می‌تواند به مسئله‌محور شدن پژوهش کمک کند.
رئیس دانشگاه علامه‌طباطبائی در پایان سخنان خود گفت: نکته مهمی که باید بسیار به آن توجه کنیم این است که محقق ما قبل از اینکه محقق باشد، باید متفکر باشد. در پس کارهای بزرگ و جدی پژوهشی، تفکر وجود دارد که متفکر، آن تفکر خود را در قالب فرآیند پژوهشی پیش می‌برد. پژوهشگر باید بتواند با روشن بینی و خلاقیت، پژوهش خود را ساماندهی کند. امیدوارم این نشست‌ها زمینه تعامل و هم اندیشی بیشتر را فراهم کند تا شاهد اتفاقات خوبی در حوزه پژوهشی دانشگاه‌ها باشیم.