دانشگاه علامه طباطبائی در مسیر مطالبه رهبری

به گزارش روابط عمومی، به نقل از گروه دانشگاه خبرگزاری فارس؛ مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای تشکل‌ها و فعالان مختلف دانشجویی با تأکید به وزیر علوم،تحقیقات و فناوری در زمینه آمایش دقیق رشته‌های علمی و پذیرش دانشجو در آنها متناسب با نیازهای کشور فرمودند: برخی رشته‌های علمی در ایران مورد نیاز نیست و شغلی هم برای آنها وجود ندارد، بنابراین باید بر اساس نیاز عمل کنیم.
پس از تأکید مقام معظم رهبری بر ضرورت آمایش آموزش عالی، علی شمسی‌پور سخنگوی وزارت علوم از اجرای فوری برنامه آمایش آموزش عالی در دستور کار وزارت علوم خبر داد و اعلام کرد: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آمایش آموزش عالی را به عنوان اولویت اصلی خود با دقت و فوریت در دستور کار قرار می‌دهد و کارهای گذشته را در این رابطه بازنگری و بازآرایی و تکمیل خواهد کرد. این تصمیم در راستای فرمایش دقیق رهبری معظم انقلاب در دیدار با تشکل‌های دانشجویی است.
اما آمایش آموزش عالی چیست که تا این اندازه مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است.
سند آمایش آموزش عالی به عنوان چراغ راه آموزش عالی به‌خصوص برای نظم‌دهی به فعالیت‌های دانشگاه‌های کشور به شمار می‌رود، این سند در ۹ بند با درنظر گرفتن شرایط دانشگاه‌ها، مواردی را برای اعمال تغییرات گسترده در این زمینه تعیین کرده است.
در زمینه چرایی ضرورت اجرای سند آمایش آموزش عالی و نحوه اجرای آن در دانشگاه با دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی گفت‌وگو کردیم که در زیر می‌خوانید:

* ضرورت اجرای سند آمایش آموزش عالی

فارس: با توجه به تأکید مؤکد مقام معظم رهبری بر آمایش آموزش عالی، ابتدا بفرمایید اصلا آمایش آموزش عالی چیست و چه ضرورتی برای اجرای آن در دانشگاه‌ها وجود دارد؟
معتمدی: آمایش آموزش عالی به معنای توجه به ارتقا کیفیت آموزش عالی از طریق شناخت مزیت های نسبی استان ها و استعدادهای دانشگاه ها و توسعه آموزش عالی متناسب با نیازها و در حال حاضر ادغام برخی موسسات آموزش عالی و حذف برخی رشته های غیر اثربخش است.
یکی از مباحثی که مقام معظم رهبری نیز در دیدار با دانشجویان به آن توجه داشتند بحث آمایش آموزش عالی بود که به این موضوع اشاره دارد که رشته‌های دانشگاهی متناسب با نیازهای جامعه بازتعریف شوند و در کنار آن دانشگاه‌های مختلف نیز ماموریت‌های متفاوتی داشته باشند. این دو موضوع در برنامه آمایش باید اجرایی شوند.

فارس: چرا باید این اتفاق رخ دهد؟
معتمدی: با توجه به تغییراتی که در جامعه ما از نظر فناوری و همچنین تغییراتی که در سطح بین‌المللی اتفاق افتاده است، ما باید رشته‌های دانشگاهی‌مان را بر مبنای تغییرات روز بازنگری کرده و بر این اساس لازم است که حتی برخی از رشته‌ها را تعطیل کنیم و به جای آن بین‌رشته‌ای‌های مورد نیاز جامعه را راه اندازی کنیم، از این رو اجرای سند آمایش آموزش عالی ضروری به شمار می‌رود.

فارس: یکی از بندهای سند آمایش آموزش عالی بر تجمیع و ادغام برخی موسسات اشاره دارد، نظر شما در این زمینه چیست
معتمدی: بدون شک اگر این اقدام محقق شود ظرفیت های بیشتری برای رشته ها و دانشجویان  فراهم شده و از این طریق کیفیت آموزش عالی تقویت می شود. در حال حاضر موسسات مختلفی وجود دارند که با حداقل تعداد دانشجو و تعداد استاد و همچنین امکانات نامناسب در حال فعالیت هستند. خروجی این موسسات نمی تواند در تراز آموزش عالی کشور باشد و لذا لازم است از علم و شأن علم دفاع شود. ادغام این گونه موسسات می تواند هم افزائی ایجاد کند و نقاط ضعف را به حداقل برساند.

فارس: شما در دانشگاه علامه طباطبائی برای این منظور چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
معتمدی: در همین راستا ما در دانشگاه علامه طباطبائی در قالب برنامه راهبردی دانشگاه، شرایط را پیگیری می‌کنیم تا بتوانیم این برنامه را اجرایی کنیم.
ما در سال گذشته تلاش کردیم تعدادی از بین‌رشته‌ای‌هایی که در علوم انسانی می‌توانند مورد توجه قرار بگیرند را در دستور کار خود قرار بدهیم، براین اساس رشته‌ علوم انسانی محاسباتی از جمله رشته‌هایی است که رابطه بین دروس جامعه شناسی و هوش مصنوعی را مورد توجه قرار می‌دهد و در برنامه توسعه دانشگاه قرار گرفته است.
همچنین براساس یکی از بندهای سند آمایش آموزش عالی رشته‌های دیگری که بیشتر تقاضامحور بوده‌اند را در دستور کار قرار دادیم، به عنوان مثال ما رشته روانشناسی ترافیک و حمل‌ونقل که از نیازهای بخش حمل‌ونقل کشور است را تعریف کردیم و اینها نمونه‌هایی از رشته‌هایی است که تعریف شده و راه‌اندازی خواهیم کرد.
همچنین در راستای برنامه فوق طی سال‌های گذشته ما رشته‌های ناکارآمد و رشته‌هایی هم که جاذبه‌ای برای داوطلب نداشته باشند را در دانشگاه علامه طباطبائی مورد بررسی قرار دادیم و این رشته‌ها در اولویت حذف قرار خواهند گرفت.

فارس: یکی از بندهای سند آمایش آموزش عالی به امر تدوین نظام جامع آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و مهارتی و پیگیری وضعیت اشتغال و کارآفرینی دانش‌آموختگان در راستای ارتقای سطح اشتغال‌پذیری، ایجاد تناسب میان تحصیل و نیازهای جامعه و همچنین تطبیق محتوای دروس دوره‌های آموزش عالی با نیازهای شغلی اشاره دارد، جنابعالی بفرمایید که دانشگاه‌ها در این زمینه چه اقداماتی باید انجام دهند و تاکنون چقدر این موضوع در دانشگاه‌های ما اجرایی شده است؟
معتمدی: در سال های اخیر اقدامات متفاوتی در دانشگاه ها در این زمینه انجام شده است و وزارت علوم نیز تلاش کرده است برخی رویکردهای مرتبط با اشتغال زایی را در قالب سیاست‌هایی از دانشگاه ها مطالبه کند از جمله آنکه در بازنگری برنامه های درسی به موضوع کارورزی‌ها یا دروس عملی تاکید شده است اما واقعیت آن است که فاصله ای که بین دانشگاه و صنعت یا به عبارتی جامع‌تر بین دانشگاه و جامعه وجود دارد باعث شده است که این تلاش ها همچنان پاسخگو نباشند و به نظر می‌رسد برای رفع این نقیصه باید اقدامات چند وجهی و جامعی صورت پذیرد.

* دانشگاه علامه طباطبائی و پنج اقدام در زمینه موضوع اشتغال و کارآفرینی
 

فارس: شما در دانشگاه علامه طباطبائی برای موضوع اشتغال و کارآفرینی چه کرده‌اید؟
معتمدی: در این  زمینه در دانشگاه علامه طباطبائی چند اقدام اساسی انجام شده است؛ اول آنکه موضوع مهارت آموزی به عنوان یک فعالیت گسترده و در قالب های متنوع و جاذب برای دانشجویان به شکل آموزش های گروهی در طول ترم انجام می شود.
دوم آنکه در بازنگری دروس به کاربردی کردن دروس و افزایش دروس عملی و برجسته کردن دروس کارورزی و دروس مشابه توجه موکد شده است.
سوم آنکه تلاش می کنیم در تمام دانشکده ها، مراکز نوآوری و کارآفرینی ایجاد کرده و از دانشجویان و استادان می خواهیم تا ایده های فناورانه خود را مطرح تا در صورت تایید امکاناتی در این مراکز در اختیار آنها در قالب تیم های فناور قرار گیرد. در حال حاضر این مراکز در چندین دانشکده از دانشکده های دانشگاه مستقر و برنامه ریزی برای سایر دانشکده ها نیز در دستور کار است. این مراکز می توانند نقش پیش رشد را داشته باشند در صورت موفقیت این واحدها آنها در مراکز رشد جایدهی و از امتیازات قانونی مراکز رشد استفاده خواهند کرد.
چهارم آنکه با راه اندازی پارک علم و فناوری دانشگاه علامه طباطبائی که در سال گذشته مجوز آن اخذ شد موضوع جهت دهی به رشته‌های تحصیلی با رویکرد اشتغال زایی بیش از پیش پیگیری می شود.
پنجم آنکه راه اندازی رشته‌های تقاضا محور در دستور کار دانشگاه علامه طباطبائی است. نهادها، دستگاه های اجرایی و وزارتخانه هایی که احتیاجات تخصصی خود را به دانشگاه عرضه کنند می توانند به خوبی با کمک استادان، رشته های تخصصی کارآمدی را برای نیازهای خود راه اندازی کنند در حال حاضر این تجربه در چند مورد عملیاتی شده است.

* تأکید بر ضرورت توجه به امور فرهنگی

فارس: مقام معظم رهبری بر بحث ارتقای فرهنگ در دانشگاه‌ها نیز تأکید دارند و البته ارتقای علمی و فرهنگی دانشگاه‌ها در سند آمایش آموزش عالی هم مورد توجه بوده است، در این زمینه دانشگاه‌ها بخصوص شما در دانشگاه علامه طباطبائی چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
معتمدی: یکی از ماموریت‌های اساسی دانشگاه‌ها نیز علاوه بر انتقال دانش و کمک به آشنایی نسل جوان با مسائل علمی و پژوهشی، توجه به موضوعات فرهنگی است، ما باید به فرهنگ اسلامی، ملی، شاخص‌های فرهنگی و برخی مسائل فرهنگی دیگر نیز در کنار سایر ماموریت‌های دانشگاه توجه‌ها داشته باشیم. اما یکی از شروط تحقق این امر برای اینکه بتوانیم در حوزه فرهنگ موفقیت‌هایی را به دست بیاوریم این است که ما دانشجویان و استادان را در این موضوعات دخیل کنیم.
هر اندازه استادان و دانشجویان در امور فرهنگی مشارکت بیشتری داشته باشند به اهداف خود بیشتر دست خواهیم یافت. دانشجویان نیروهای خلاق، با انرژی، توانمند و باهوش هستند که می‌توانند در حوزه فرهنگ تاثیرگذار باشند. توجه استادان به اهمیت انتقال مواریث فرهنگی به پر رنگ شدن و اثربخشی فعالیت های فرهنگی می انجامد.
 

فارس: برای اجرایی شدن این موضوع چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
معتمدی: یکی از جوانب این موضوع این است که ما بدانیم دانشجویان وقتی وارد دانشگاه می‌شوند و همچنین زمانی که از دانشگاه خارج می‌شوند باید چه صلاحیت‌های فرهنگی را داشته باشند یا کسب کنند. در حال حاضر ما در دانشگاه علامه طباطبائی این اهداف را در قالب فعالیت کانون‌های فرهنگی و انجمن‌های علمی و تشکل‌های دانشجویی که از گذشته وجود داشته است و برخی نیز به تازگی راه‌اندازی شده است، دنبال می‌کنیم. در عین حال فعالیت ها و ساختارها جدیدی را در حوزه فرهنگی تعریف کرده‌ایم ‌و امیدواریم این شرایط بتواند پاسخگوی مطالبات فرهنگی باشد.

فارس: مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان اشاره‌ای هم به نقشه جامع علمی کشور داشتند، در این زمینه نظر جنابعالی چیست؟

معتمدی: نقشه جامع علمی کشور یکی از اسناد بالادستی محسوب می‌شود که حدودا از سال ۱۳۸۶ تهیه شده است اما اکنون این سند متناسب با شرایط نیست و بیش از ۱۵ سال است که از تصویب این برنامه گذشته است بنابراین انتظار می‌رود که بعد از این مدت این نقشه بازنگری و متناسب با پیشرفت‌های موجود، زیرساخت‌ها و نیازهای جامعه مورد بازبینی قرار گیرد به طوریکه اولویت‌های اصلی رشته‌های دانشگاهی با توجه به شرایط موجود بازتعریف شود.