دیدار هیئت رئیسه دانشگاه علامه طباطبائی با مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور

به گزارش روابط عمومی، دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی در این دیدار با تاکید بر استفاده از ظرفیت دانشگاه برای رفع دغدغه مقام معظم رهبری در حوزه تحول علوم انسانی، گفت: به طور جدی به دنبال تحول در علوم انسانی هستیم و این امر احتیاج به برنامه ریزی و تعامل با حوزه دارد. از ابتدای انقلاب در این زمینه تلاش های بسیاری شده و اکنون شرایط برای تحول در علوم انسانی مهیا است. هم استادان جوان و دغدغه‌مند داریم و هم آثار زیادی تولید شده است ولی هنوز با برنامه دقیق تحولی پیش نمی رویم. 
وی افزود: اگر زمینه برگزاری دوره های مشترک آموزشی بین دانشگاه و حوزه یا برنامه هایی مانند فرصت های مطالعاتی برای استادان در حوزه فراهم شود زمینه تحول در علوم انسانی به وجود می آید. باید راهکارهایی بیابیم تا اسلامی سازی علوم انسانی تبدیل به گفتمان و برنامه شود.
رئیس دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: یکی از این برنامه ها ایجاد کرسی تحول در علوم انسانی در این دانشگاه است تا استادان برجسته کشور در قالب چند جلسه ایده های خود را بیان کنند و همچنین علمای برجسته در قم دیدگاه های خود را در ارتباط با تحول علوم انسانی مطرح کنند تا از این طریق ادبیات کافی برای استفاده و تحول شکل بگیرد.
وی با بیان اینکه تولید علم مبتنی بر رویکرد اسلامی کار دشواری است، افزود: فکر می کنم اصلی ترین محور این کار، استادان و دانشجویان هستند. باید سوال و عطش ایجاد کنیم چرا که این امر با تعامل و گفت و گو امکان پذیر می شود. ما پیش‌نویس تفاهم‌نامه ای را آماده کردیم تا پس از بررسی با توجه به اولویت بندی های نهایی، امضا شده و محور فعالیت‌های مشترک قرار گیرد.
در بخش دیگری از این نشست حجت الاسلام و المسلمین صادق اکبری اقدم، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه با بیان اینکه تحول در علوم انسانی مسئله جدی دانشگاه علامه طباطبائی است، افزود: برقراری فرصت های مطالعاتی مشترک میان نخبگان علمی دو طرف ضرورت دارد. ارتباط خوبی میان استادان دانشگاه علامه طباطبائی و بزرگان حوزه علمیه در قم وجود دارد و در صورت همراهی و کمک مرکز مدیریت حوزه های علمیه، شاهد اتفاقات مبارک خواهیم بود. دغدغه گروه مدیریتی فعلی در دانشگاه علامه طباطبائی می تواند تحول جدی را در حوزه علوم انسانی رقم بزند.
آیت الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور و عضو شورای نگهبان در این دیدار ضمن خیر مقدم و خوش آمد به رئیس و استادان دانشگاه علامه طباطبائی، گفت: این دانشگاه، دانشگاهی سابقه دار و موثر در حوزه علوم انسانی است. توجه دانشگاه علامه طباطبائی در دوره مدیریتی جدید به مسائل اسلامی در حوزه علوم اسلامی و بومی سازی علوم انسانی، شایسته تقدیر است و ما قدردان این رویکرد و تلاش هستیم.
وی خاطر نشان کرد: در ۴۰ سال گذشته حتی یک روز را بدون توجه به دانشگاه ها و علوم انسانی سپری نکردیم. از دهه شصت با آیت الله مصباح یزدی جلسات مشترک با دانشگاه ها در حوزه تحول در علوم انسانی برگزار و حدود هزار جزوه در این حوزه تهیه شد. در حوزه تحول علوم انسانی کامیابی‌ها و ناکامی‌های داشته ایم. از زمانی که قبول مسئولیت کرده ام اسناد راهبردی بلند مدت برای حرکت حوزه تهیه و بر مبنای آنها برنامه های ۵ ساله تدوین شد و بین صد تا دویست برنامه برای باروری بیشتر حوزه در یک دهه آینده تهیه شده است.
آیت الله اعرافی ادامه داد: در بخش های زیادی از این طراحی های جدید به علوم انسانی اسلامی توجه شده است و حوزه به شکل نظام مند در این امر وارد خواهد شد. در درس ها و پیمان نامه های حوزه به این موضوع توجه شده است. یکی از این طرح های تحولی، درخت واره رشته های حوزه است که طبق آن ۱۶ حوزه دانشی و حدود ۵۰۰ رشته گرایش تعریف شده است. 
وی تاکید کرد: برای نخستین بار در این ۱۶ حوزه دانشی به علوم انسانی اسلامی توجه ویژه شده و دانش های سنتی حوزه به علوم انسانی پیوند خورده و این موضوعات به عنوان رشته های مستقل مثل اقتصاد و علوم سیاسی در قالب حوزه تعریف شده است. ما دنبال موضوع شناسی دقیق مسائل هستیم تا برجسته‌ترین استادان حوزه وارد این قلمرو شده و امتداد فقه را در حوزه های جدید تدریس کنند. 
مدیر حوزه های علمیه سراسر کشور با بیان اینکه چند نکته باید مورد توجه قرار بگیرد، افزود: نخست در مورد ارتباط علوم انسانی و اسلامی بین ۱۰ تا ۱۵ تئوری وجود دارد ولی یک مجموعه قدرتمند که در همه این تئوری ها مورد پذیرش است وجود ندارد. دوم اینکه ورود در حوزه علوم انسانی و معارف اسلامی نیازمند تحولاتی در حوزه علوم اسلامی است که این کار وظیفه حوزه است ولی تا به حال در این زمینه ورود عمیق نداشته ایم. 
وی اظهار کرد: در حوزه هایی مثل فلسفه و فقه باید سنت اسلامی را استخراج کنیم که در امتداد مباحث روز باشد چرا که محور دوم فقه ناظر به این حوزه ها است. فقهی که مراجع دارند باید در حوزه های جدید فعال باشد. برای فعال کردن فقه در عرصه های جدید نیاز به تولید ۱۰ تا ۱۵ کتاب جدید داریم. بنابراین به فلسفه های برآمده از عقل و فلسفه اسلامی نیاز داریم. در این دو حوزه باید تلاش بیشتری شود تا دانشمندان رشته های علوم انسانی بر مبنای این دو بخش تحولات علمی ایجاد کنند. ما به تفاسیر معطوف به علوم انسانی و علم های جدید نیز نیاز داریم. این کار توسط علامه طباطبائی آغاز شده و اخیراً تفاسیر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی از قرآن مورد توجه قرار گرفته است.
آیت الله اعرافی با تاکید بر اینکه باید به برقراری ارتباطات مشترک میان حوزه و دانشگاه علامه طباطبائی توجه کرد، افزود: باید مطالعه جدی‌تری انجام دهیم. باید جلسات مشترک برگزار و چهار تا پنج محور  استخراج شود. به عنوان مثال در حوزه فقه معاصر امکان همکاری مشترک وجود دارد تا موضوعات دارای اهمیت مشخص شود و تولیدات فقهی مرتبط انجام شود
وی تهیه مجموعه آثار مرتبط با علوم اسلامی با نگاه جدید در قم را به عنوان محور دیگر مطرح کرد و گفت: در مجموع حدود ۵ هزار کتاب با این موضوع توسط مجموعه های مرتبط در قم تالیف شده و به تفکیک رشته ها مشخص شده اند. در این زمینه جای تعامل و همکاری و نقد وجود دارد تا نویسندگان محتوا نظرات خود را عرضه کنند.
عضو مجلس خبرگان اظهار کرد: حمایت از تعامل با دبیرخانه پروژه های مطالعاتی، توجه به پایان نامه ها برای طرح  بیشتر مسائل مربوط به علوم انسانی و توجه به مجلات حوزه، نکات مهم سوم تا پنجم است که باید به آنها توجه ویژه شود. حوزه حدود ۱۰۰ مجله دارد که در آنها اقدامات مشترک می شود.
وی بیان کرد: تعامل در قالب انجمن های علمی حوزه نکته ششم و مهم است و همچنین همکاری برای اجرایی کردن رشته های جدید و سرفصل نویسی آنها هم نکته هفتمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. فرصت های مطالعاتی هم حوزه دیگری است که باید تعریف مشترک و آیین نامه ای برای آن تهیه شود. در نهایت جمع بندی من این است که نماینده های از سوی حوزه و دانشگاه علامه طباطبائی برای همکاری مشترک در حد مقدور معرفی شوند تا ارتباط بهتری شکل بگیرد.
دکتر ابواقاسم فاتحی دهاقانی، رئیس پژوهشکده تحول علوم انسانی در دانشگاه علامه طباطبائی نیز در این دیدار با بیان اینکه ما انباشت علم و نگاه منظومه‌ای تحول علوم انسانی را داریم، گفت: در این دانشگاه ظرفیتی وجود دارد که در صورت راهبری مناسب می‌تواند تحول علوم انسانی را به پیش ببرد. نشست های متعددی برگزار و نقشه راه را مشخص کرده ایم. از تجربه های گذشته در جهان استفاده می کنیم و همچنین نظریه اعتباریات اجتماعی علامه طباطبائی(ره) در این زمینه برای ما نقش محوری دارد. ما آمادگی و ظرفیت لازم را داریم تا با همکاری حوزه کار را به نحو مطلوب پیش ببریم.
حجت الاسلام والمسلمین ابواقاسم مقیمی حاجی نیز در این دیدار بیان کرد: در حوزه علوم اسلامی صدها کتاب، ۱۲۰ نشریه علمی-پژوهشی، ۸۰ نشریه پژوهشی و صد نشریه واحدهای آموزشی داریم. همچنین ۸۰ رشته تخصصی در زمینه علوم انسانی در حوزه فعال است. ۴۸درصد موضوعات تولید شده در حوزه علوم انسانی است. بسیاری از طلبه های ما تحصیلات دانشگاهی دارند و در حوزه علوم انسانی آثاری تولید کرده اند، آمادگی داریم آثار تولید شده را در اختیار دانشگاه علامه طباطبائی بگذاریم و همچنین نویسندگان کتاب ها می‌توانند جلساتی برای نقد و تبادل نظر با استادان دانشگاه برگزار کنند.
وی بر لزوم برگزاری نشست های دانشجویی در حوزه تحول علوم انسانی تاکید کرد و افزود: ما اولویت‌های پژوهشی را مشخص کرده ایم تا به سراغ پژوهش های عینی برویم. در حال حاضر 20 اولویت مشخص شده است که با تبادل نظر با استادان دانشگاه علامه طباطبائی می‌توانیم به سراغ موضوعات به روز شده ای برویم که به آنها نیاز داریم. مسائلی برای علم سنجی علوم انسانی و ایجاد یک کارگروه و مشخص کردن معیارهای سنجش علوم انسانی، اثربخشی و کارآمدی آن باید انجام شود. ستاد راهبردی علوم انسانی هم در حوزه وجود دارد که عضویت دانشگاه علامه طباطبائی در آن مطلوب است.
حجت الاسلام والمسلمین حسین اثنی عشری مشاورمدیر حوزه در امور فقه معاصر نیز گفت: در دفتر فقه معاصر از استادان دانشگاهی که به علم دنیا مسلط هستند خواستیم برای جمع‌آوری و تحلیل نظریات جدید در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی و رمزارز به ما کمک کنند. هزاران صفحه ترجمه و تالیف در درس خارج در اختیار استادان حوزه قرار گرفت. کار علمی مستمر منجر به تولید علم می شود. در آیین نامه ارتقا، کار پژوهشی با حوزه تعریف نشده است بنابراین استادان برای این انجام این کار مشکل دارند. اگر این مشکل و گره اجرایی حل شود تا استادان در موضوع شناسی حرفه ای همکاری کنند، سریع تر به اهدافمان می رسیم.