زبان مشترک، انسجام آفرین و هویت بخش است

به گزارش روابط روابط عمومی، نخستین نشست ملی «زبان فارسی و هویت ملی» به همت پژوهشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی و با مشارکت موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، با حضور استادان، پژوهشگران و دنشجویان حوزه ادبیات و زبان فارسی و با سخنرانی دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر رضا مراد صحرائی، رئیس مرکز آزفا دانشگاه علامه طباطبائی و سرپرست دانشگاه فرهنگیان، دکتر محمد اسحاقی، معاون پژوهش و آموزش موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، دکتر محمدرضا سنگری، استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر نگار داوری اردکانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، دکتر زهرا ابوالحسنی چیمه، نویسنده، پژوهشگر و مدیر پژوهشی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه و محمدحسن مقیسه، نویسنده و پژوهشگر ادبیات فارسی، در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

زبان فارسی عامل اتحاد انسجام و یکپارچگی ملت ایران بوده است

در ابتدای این نشست دکترصحرائی، موضوع زبان و رابطه آن با هویت را  موضوعی کلیدی و راهبردی دانست و  با تشریح این رابطه گفت: هویت مجموعه ای از مشخصه های بنیادی، فکری، اجتماعی، فرهنگی، فلسفی، اقتصادی، سرزمینی و اقلیمی است که در هر مولفه ویژگی هایی وجود دارد ولی تنها جایی که همه ما به هم می رسیم زبان فارسی است.
وی با اشاره اینکه زبان فارسی  تنها زبان زنده کلاسیک دنیاست افزود: زبان فارسی از هزار سال پیش عامل اتحاد انسجام و یکپارچگی ملت ایران بوده و تمام زبان های ایرانی زیر چتر آن قرار دارند. زبان فارسی با همه زبان های ایران رابطه خویشاوندی دارد، از آنها واژه می گیرد و به آنها واژه می دهد.
رئیس مرکز آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: کارکرد زبان مشترک، انسجام آفرینی، هویت بخشی و ایجاد یکپارچگی است. بنابراین حمله به زبان فارسی، حمله به هویت ایرانی است. جامعه دانشگاهی باید آینده نگرانه به مسئله تعرض به زبان فارسی نگاه کند. ما تعرض به زبان فارسی را برنمی تابیم، چرا که تعرض به هویت ما ایرانی ها است.
وی با اشاره به اینکه هویت ما از جغرافیای ما هم مهم تر است، اظهار کرد: تقویت زبان فارسی، تقویت هویت ملی، استقلال، عزت کشور و آماده شدن برای انتشار تمدن ایرانی است. ما ادعا داریم که در مسیر تمدن سازی نوین و شکوفایی نوین اسلامی هستیم. این تمدن برای این که منتقل شود به یک زبان قوی نیاز دارد.
دکتر صحرایی با اشاره به موضوع زبان علم شدن فارسی اظهار داشت: علت هجمه برخی افراد روشن فکر به زبان علم شدن فارسی این است که زبان علم تراکم و اندیشه ورزی می آورد. زبان علم شدن فارسی لازمه پیشرفت در آینده است ما باید به این گونة علمی زبان برسیم. 

مطالعات نشان می دهد هویت یابی در جوانان تا 29 سالگی به تاخیر افتاده است

دکتر معتمدی در بخش دیگری از این نشست با اشاره به مطالعات انجام شده در حوزه هویت گفت: مطالعات نشان می دهد که هویت یابی به تاخیر افتاده است. هویت یابی یعنی فرد بفهمد کیست، چگونه باید باشد، چه چیزی درست و چه چیزی نادرست است و حسی وحدت یافته و منسجم از وجود خود داشته باشد. بر اساس تحقیقات این حس تا 29 سالگی به تاخیر افتاده است و این یعنی فرد حتی در طول دوره دانشجویی نیز در جستجوی هویت خود است. 
وی با اشاره به اینکه بخشی از هویتی که فرد جست و جو می کند، نیاز به داشتن ریشه است، ادامه داد: این نیاز در بین همه انسان ها مشترک است و همه علاقه مند هستند ریشه های خود را پیدا کنند تا از آن طریق به هویت دست یابند.  هویت ملی یعنی انسان خود را به نیاکانی که به او هویت وجودی داده اند گره بزند و این موضوع حائز اهمیت است. باید عواملی که باعث تقویت و تضعیف هویت ملی ما می شود را شناسایی کنیم تا بتوانیم راهکارهای لازم را اندیشه کنیم و به کار بگیریم. 

مهمترین کار در تقویت و تحکیم هویت ملی، آشنایی با فرهنگ است

در ادامه نشست دکتر حداد عادل موضوع هویت را در علوم انسانی مهم دانست و با اشاره به هویت فردی و جمعی و بیان تناظر و تشابه شخصیت و فرهنگ در فرد و جامعه، گفت: در مسئله هویت با یک مفهوم مخالف رو به رو هستیم و آن بی هویتی است. روی دیگر سکه هویت، «از خود بیگانگی» است؛ بر حسب اینکه چه چیزی را هویت انسان بدانند، فاصله گرفتن از آن چیز را از خود بیگانگی می دانند. این از خود بیگانگی بیماری مهلکی است که می تواند فرد و جمع را نابود کند.
وی با تاکید بر اینکه آدمی که هویت ندارد، اصلا مبنا ندارد، اظهار کرد: این اتفاق می تواند در سطح ملی نیز برای یک جامعه بیفتد و یک جامعه در مقابله با آن چیزی که به سراغش می آید منفعل محض شود. ممکن است یک  ملتی دچار ازخود بیگانگی شود که اگر همچین اتفاقی بیفتد، آغاز پایان آن ملت است. ملت در این حالت دچار بهت زدگی می شود و این نشانه از دست رفتن هویت جمعی و فرهنگی است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی تصریح کرد: اگر قبول کردیم که هویت ملی همان فرهنگ است پس می توانیم بگوییم مهمترین کار در تقویت و تحکیم هویت ملی، آشنایی با فرهنگ است. یعنی اگر می خواهیم جامعه و ملت ما، هویت ملی داشته باشند باید همت خود را صرف شناختن فرهنگ خودی، پیراستن و آراستن و ترویج آن کنیم. از رئیس دانشگاه علامه طباطبائی درخواست می کنم هشدار اخیر رهبر معظم انقلاب را در دانشگاه مبنا قرار دهید و حول محور فرهنگ تحول ایجاد کنید. پیشنهاد می کنم در رشته های فرهنگی دانشگاه به اعتبار آسیب شناسی فرهنگی و مسئله هویت، گرایش تازه ای در کنار رشته های موجود ایجاد کرد.
وی، زبان، ادبیات، هنر، تاریخ، جغرافیای انسانی کشور، معماری، لباس، غذا، عقاید، دین، آداب و سنن را از عناصر فرهنگی دانست و خاطرنشان کرد: زبان از چند جهت در تحکیم هویت ملی موثر است. نخست اینکه رتباط جمعی برقرار می کند و عنصر پیوند است و دوم اینکه هویت بخشی زبان، ظرفی برای حفظ عناصر فرهنگی، مولفه ها، ارزش های  فرهنگی و همه فرهنگ است.
حداد عادل با اشاره به اینکه زبان خانه فرهنگ و حامل فرهنگ از نسلی به نسل دیگراست، بیان کرد: زبان ابزاری برای نوآوری و خلاقیت فرهنگ است که می تواند فرهنگ را جلو برد. اگر ما نسلی را در مدارس تربیت کنیم که با زبان فارسی، ادبیات فارسی و هنر فارسی ایرانی اسلامی انس داشته باشد، محال است کشور را رها کنند بلکه با وجود همه سختی ها و مشکلات در کشور خود می مانند.