عدالت و عقلانیت بحث روز و نیاز جامعۀ اسلامی است

به گزارش روابط عمومی، دکتر جمیله علم‌الهدی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه ریشه‌ای‌ترین بی‌عدالتی وقتی اتفاق می‌افتد که عقلانیت از تعادل خارج می‌شود به چالش های پیش روی دولت سیزدهم اشاره کرد و گفت: یکی از بزرگترین چالش های این دولت اتخاذ رویکرد عدالت‌خواهانه و ضدفساد است. زیرا رویکرد فسادگریز همراه با برنامه‌های تامین معیشت مردم همیشه چالش برانگیز است. 
وی با اشاره به حضور حکیم حاکم عادل به عنوان یکی از شگفتی های انقلاب اسلامی، تصریح کرد: حضور قوی سنت دینی در ایران یکی از پیچیدگی های انقلاب اسلامی است که در هیچ کشوری به این میزان قوی نیست و همین امر تقاضای مردم برای رشد، پرورش و مسئولیت حکیم حاکم عادل را افزایش داده است. همچنین پدیده انتظار به شدت پررنگ و با زندگی روزمره گره خورده و مردم دنبال آن حکیم حاکم عادل هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: وجود دوگانه اقتصاد لیبرالیستی و سوسیالیستی یکی دیگر از چالش های کشنده هر کشور است و فربهی الگوی طبقاتی را افزایش می دهد. هر چه در این الگو غرق شویم فربهی طبقاتی افزایش پیدا می کند.

وی ادامه داد: یکی دیگر از چالش های پیش روی دولت، حضور همزمان نسل های سه گانه است. هم بوروکراسی وحشتناک نسل دوم وجود دارد، هم شبه حزب‌های قیم‌مآبانه که قصد تصمیم گیری به جای مردم دارند. هم نسل سوم که بدون هیچگونه پیش بینی قصد عقل ورزی دارد و البته محکوم به عقل ورزی است وارد این میدان شده است.
دکتر علم الهدی چالش دیگر را شکل گیری و تداوم اندیشه مقاومت دانست و گفت: امروز مردم نمی پذیرند به عنوان یک کشور جهان سومی با آنها رفتار شود. در همه چیز خود را با کشورهای توسعه یافته مقایسه می کنند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه چالش هایی که گفته شد وضعیت را به نقطه بحران رسانده است، ادامه داد: بخشی از چالش ها، مربوط به ناکارآمدی‌های صورت گرفته در برابر مشکلات و بخش عمده آن مربوط به موفقیت هایی است که توقعات مردم را افزایش داده است. نتیجه انتخابات نشان داد رای مردم به اخلاق، عدالت، حکمت و فسادگریزی است و آنهایی هم که شک داشتند به این دلیل بود که نمی‌دانستند وعده‌هایی که داده می شود فریبکارانه است یا اینکه می توان به آنها اعتماد کنند. مردم شک داشتند آیا کسانی که برای انتخابات آمده اند می توانند حکیم حاکم عادل را به آنها نشان دهند. آنها دنبال عدالت بوده و می خواستند راستی آزمایی کنند.
رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری با اشاره به اینکه مشکل بزرگ دیگری که در دولت سیزدهم با آن مواجه هستیم، درخواست مطالبات آزادی‌خواهی و عدالت خواهی است. دولت سیزدهم مجبور است به هر دو درخواست پاسخ دهد. هم به آزادی خواهی که ریشه در اسارت درسیستم ها دارد و هم به عدالت خواهی که به دنبال عدالتی عقلانی است، باید پاسخ داده شود.

وی حضور اقتصاد دانش بنیان را از پیچیدگی‌های پیش رو عنوان کرد و افزود: اگر رویارویی دولت فسادگریز را با مفهوم‌های جدیدی مانند اقتصاد دانش‌بنیان در نظر بگیریم، خواهیم دید چالش‌ها پررنگ‌تر می شوند. دانشی که از حکمت و عدالت فاصله دارد و فقط خدمات تخصصی  ارائه می دهد. اقتصادی که می خواهد بر این دانش بنیان نهاده شود مشکل آفرین می شود  اما اگر این دانش همراه با حکمت و عدالت شود امکان عدالت را فراهم می‌کند. هر چه بین دانش و اقتصاد عدالت محور پیوند برقرار کنیم عدالت بیشتر محقق می شود. حال برای دولت سیزدهم که رویکرد عدالت‌خواهانه و ضدفساد دارد این قضیه تشدید می شود. چرا که از یک طرف به دنبال توزیع امکانات و فرصت ها است و از طرف دیگر سیستم هایی که قرار است این کار را انجام دهند از حکمت و عدالت دور شده اند، با دور شدن سیستم ها از عدالت، ماموریت های معیشتی دولت را دچار چالشی جدی کرده است.
دکتر علم الهدی در پایان سخنان خود گفت: زمان آن رسیده که جریان تحولی که در دانشگاه‌ها اتفاق افتاده کمی جدی‌تر وارد ماجرا شود در غیر اینصورت نبود ظرفیت لازم برای برپایی عدالت، فضا را برای پرخاشگری سیاسی بسیار آماده می‌کند و فعالیت‌های دولت را بد منعکس کرده و امکان ایجاد بن‌بست برای دولت را فراهم می‌کند. خشونت سیاسی در شکل‌های جدید بروز پیدا کرده است و نسل های تازه به دوران رسیده و جوان را به دام می‌اندازد و آنها را قربانیان این نوع پرخاشگری سیاسی می‌کند.

در ادامه این نشست تخصصی، حجت الاسلام و المسلمین صادق اکبری اقدم، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه، گفت: بحث مهم عدالت و عقلانیت بحث روز و نیاز جامعه اسلامی است و مقام معظم رهبری بارها با توجه به گفتمان‌سازی، در فرمایشات خود هم نیاز به تحول علوم انسانی را مورد تاکید قرار داده‌اند. ایشان همچنین تبیین علمی مسائل و مشکلات کلان در حوزه مدیریت کلان کشور را از مطالبات جدی عنوان کرده‌اند.

وی بیان کرد: همیشه عدالت مقوله‌ای مورد تأکید مصلحان، اندیشمندان، رهبران سیاسی و دینی در دنیا بوده و با این تعبیر، عطش و نیاز در بدنه زیست عمومی مردم احساس می شد و  اقبال عمومی به سمت این بحث‌ها است.
حجت الاسلام اکبری اقدم افزود: در آموزه‌های دینی، ادیان آسمانی، قرآن و روایات تأکیداتی جدی‌ای بر مقولۀ عدالت شده و ابعاد و زاویه‌های مختلف آن تعریف و تبیین و راه ارائه بیان شده است.
وی گفت: هم به عدالت با تکیه بر دین و معنویت و هم به عدالت با تکیه بر نگاه عقلانی نیاز داریم و اگر این سه در کنار هم باشند منشأ رشد خواهد بود. همچنین نیازمند تبیین علمی درون گفتمانی از نگاه قرآن، روایات، امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری هستیم. ما نخست به یک نگاه درون دینی با یک تعریف جامع و کامل از همه عرصه ها نیاز داریم و دوم باید تعامل حوزه، دانشگاه، بدنه جامعه، دولت و مسئولان در دستور کار  قرار گیرد تا شاهد اتفاقات مبارک باشیم.

گفتنی است، در ابتدای این نشست، دکتر حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه این دانشگاه در سال‌های اخیر، پیشتاز برگزاری نشست‌هایی پیرامون حل مسائل و مشکلات کشور بوده، بیان کرد: دانشگاه علامه طباطبائی در این سال‌ها بیش از ۵۰ نشست بین استادان و مسئولان کشور و دو خوشه مشورتی برگزار کرده تا برای معضلاتی که کشور با آن مواجه می شود، راه حل‌هایی ارائه کند. در دولت سیزدهم نیز این مسیر ادامه می یابد.
وی همچنین اظهار کرد: این نشست دارای یک مفهوم محوری به نام «عدالت» است. وقتی به تاریخ تفکر نگاه می‌کنیم، مفهوم عدالت با تاریخ فلسفه و اندیشه بشری همزاد و هم سن است. کتاب جمهور افلاطون را که باز می‌کنید نخستین کلماتش درباره مفهوم عدالت است که اگر آنجا را نقطه آغاز فلسفه بدانیم، پس فلسفه هم با عدالت عجین شده است.