به ابتکار دانشگاه علامه طباطبائی؛ نشست تخصصی «شبکه آموزشی شاد؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، این نشست تخصصی به ابتکار هسته پژوهشی یادگیری سیار دانشگاه علامه طباطبائی به صورت مجازی و با استقبال کم نظیر مخاظبان ( 540 نفر)  برگزار شد و نقاط قوت، چالش‌ها و جایگاه شبکه شاد در استمرار فرایند یادگیری‌های اصیل، عدالت آموزشی به منظور دسترسی به فرصت‌های آموزشی از طریق شبکه شاد، الگوهای آموزشی مورد استفاده معلمان در شبکه شاد مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
دکتر رضوان حکیم زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، محسن باهو، مشاور فناوری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی،  الحسینی، مشاور وزیر آموزش و پرورش و مسئول برنامه شاد، ، دکتر مهدی واحدی، سردبیر مجله رشد فناوری آموزشی و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و دکتر نیلی احمد آبادی،  عضوهیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی به ارائه دیدگاه های خود در خصوص موضوع نشست پرداختند.
در ابتدای نشست دکتر نیلی احمدآبادی، دبیر علمی نشست توضیحاتی را با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا و معضلات به وجود آمده در آموزش، تلاش آموزش و پرورش و آموزش عالی برای باز نگه داشتن دانشگاه‌ها و تعطیل نشدن کلاس‌های درس، فعال شدن سامانه‌های آموزش مجازی، تلاش آموزش و پرورش در برپایی فرایند آموزشی از طریق صدا و سیما، شبکه شاد و شبکه رشد ارائه کرد.
 دکتر حکیم زاده: برای آموزش مجازی باید به دنبال توانمندسازی نیروی انسانی، تقویت تولید محتوا و زیرساخت های آن باشیم
ایشان ضمن تشکر از برگزار کنندگان جلسه، اقداماتی مانند گذاشتن محتواهای مکمل ، توانمندسازی معلمان ، برگزاری دوره برای خانواده ها و تمهیدات لازم برای دوره های پیش دبستانی را از فعالیت های آموزش و پرورش در شرایط بحرانی حاضر برشمرده و اظهار داشت: تمام دروس ابتدایی در قالب محتوای چند رسانه ای ، در اختیار دانش‌آموزان است. در مناطق محروم که دانش آموزانی به اینترنت دسترسی ندارند از روش های گوناگون آموزش های غیرحضوری مانند اعزام راهبران آموزشی ، تولید و توزیع بسته های الکترونیکی و همچنین کمک خالصانه همکاران استفاده می شود. وی در ادامه بحث به دوگانه های چالش و فرصت برای معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌ها در آموزش دوران کرونا اشاره و فرصت انفرادی شدن آموزش و فعال شدن دانش آموز در فضای مجازی و همچنین کمک خانواده ها به دانش آموزان را از نقاط قوت آموزش مجازی دانست. او افزود: این چالش های دوگانه برای معلمان از طرفی باعث بروز خلاقیت و برداشته شدن محدودیت زمانی و مکانی مطرح است ولی توقع خانواده‌ها به دردسترس بودن معلم و جوابگو بودن تمام وقت را کرده است. او در همین خصوص اضافه کرد: اگرچه خانواده اکنون جزء فعالیت های مدرسه شده اما چالش آن، دخالت های غیر اصولی بعضی از خانواده ها در امر آموزش بود، و لذا دچار افراط و تفریط شده‌ایم . در خصوص جامعه و آموزش مجازی نوعی کوچ اجباری به دنیای فناوری آموزشی رخ داده است. در این انتقال نقش معلم و جایگاه معلم پیش از پیش روشن گردید و خانواده‌ها قدر زحمات معلمان را به مراتب بیشتر از گذشته می‌دانند ولی رشد اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی دانش آموزان در تعامل با خودشان و نیز معلمان به مراتب کمتر از گذشته است.
دکتر حکیم زاده با اشاره به موفقیت هایی در خصوص آموزش مجای در این مدت گفت: برای این کوچ اجباری آمادگی لازم را نداشتیم ولی در زمان کوتاه توانستیم، مشکلات را حل نماییم. فرصت کرونا باعث شد مهارت دانش آموزان و معلمان در حل مسئله تقویت گردد و معلمان به روش های آموزش متعدد با رویکردهای نوین روی آورند ولی در عوض چالش‌های متعددی مانند به حاشیه کشیده شدن تربیت و تمرکز بیش از اندازه بر آموزش ، تمرکز بر صرفه جوئی مادی در آموزش و پرورش، وجود شکاف های طبقاتی از مصادیق آن است . او آموزش حضوری را  اولویت اول در نظام آموزشی برشمرد و تصریح کرد: برای آموزش مجازی باید به دنبال توانمندسازی نیروی انسانی، تقویت تولید محتوا و زیرساخت های آن باشیم. در این جلسه ایشان سوالی با این مضمون پرسید که " چگونه می توانیم چالش فضای مجازی را در رابطه با نقش حمایتی والدین جبران کنیم ؟" و درخواست کرد در پاسخ به این سوال به آموزش و پرورش کمک نمایند.

باهو: شبکه شاد را باید به عنوان بستر اصلی تعامل مستقیم یادگیری در سطح مدرسه، تفکرراهبردی و تحولات علم و فناوری در نظر گرفت
 مشاور فناوری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نیز ضمن تشکر از مسئولان برگزاری این نشست گفت: کرونا باعث شده فرصت‌های نوینی در فرایند تعلیم و تربیت به وجود آید که می تواند سرفصل‌های خوبی برای مباحث پژوهشی سازمان پژوهش و یا بازبینی برنامه های آموزش و پرورش باشد. متاسفانه تجربه زیسته که در شرایط بحرانی بتوان از آن استفاده کرد وجود ندارد و همین مسئله سبب شده تاب آوری مولفه‌های تاثیر گذار؛ تاب آوری مناسبی نباشد و چالشی در انتظار دانش آموزان باشد. وی  با تاکید بر اینکه معلمان عزیز کشورمان، پیروزمندان اصلی این میدان سخت بودند یادآور شد: شبکه شاد را باید به عنوان بستر اصلی تعامل مستقیم یادگیری در سطح مدرسه، تفکرراهبردی و تحولات علم و فناوری، آینده پژوهی و غیره در نظر گرفت و استفاده برد. ایشان در خصوص اصول و ارزش ها اظهار داشت: بهره‌گیری هوشمندانه از فضای مجازی و مواجهه فعال با آن با نگاه تقویتی و تکمیلی، آینده پژوهی و پایش تحولات موثر فضای مجازی بر فرایند تعلیم و تربیت رسمی عمومی، اهتمام پژوهش در این عرصه به منظور ایفای نقش فعال در مواجهه با چالش های پیش رو؛  توسعه زیرساخت‌های متناسب با تولید و اشاعه محتوا و خدمات مربوط به تعلیم و تربیت در فضای مجازی؛  بهره گیری از فضای مجازی برای تحقق عدالت آموزشی و تربیتی در ابعاد کمی، رعایت تفاوت های فردی جنسیتی فرهنگی و جغرافیایی؛ بخشی از این اصول و ارزش هاست که باید مورد توجه قرار گیرد.
 ایشان در خصوص آینده شاد، پرداختن به پداگوژی قبل از استفاده از فناوری و تکنولوژی، تدوین دکترین(نظریه سیاستی)، تغییر جهت از تفکر مدیریت کلاسیک به مدیریت سایبرنتیک، استفاده از الگوی یادگیری الکترننیکی، توجه به محتوا و نقش آن در یادگیری را از نکات حائز اهمیت برشمرد.
 الحسینی: شاد می‌تواند به عنوان یک دستیار علمی مهم مورد بهره برداری قرار گیرد
او نیز با اشاره به تحول روشی بزرگ در آموزش مجازی به فرصت‌هایی که مشخصا شبکه آموزشی شاد ایجاد کرد و اظهار داشت: شاد طبیعتاً در این شرایط بحرانی یکی از دستاوردهای بسیار بزرگ و ارزشمند است که شعار آن "تداوم آموزش" است. او با اشاره به محدودیت هایی که در رابطه با شبکه شاد گفت:  با توجه به امکاناتی که در اختیار بود دستاوردهای بسیار  به دست آوردیم. زیرا از کوچ دانش‌آموزان به اپلیکیشن های دیگر جلوگیری شد که یک اطمینان بخشی برای خانواده ها فراهم کرده است. او افزود: با استفاده از برنامه شاد توانستیم  سواد فناورانه را بالا ببریم. فرصت بسیار بزرگی که برنامه شاد به ما داد این بود که در راستای بهبود سواد فناوران گام برداریم.او در ادامه سخن خود با بیان این که در استفاده از این اپلیکشناینترنت رایگان فراهم شد بیان داشت: یکی از موضوعات مهم دیگر حدود دو و نیم میلیون نفر بازمانده از تحصیل داشتیم که یک مزیت نسبی برای آنها فراهم شد. کنترل فعالیت ها در پیشخوان مدیریتی ما در سطوح مختلف در حال انجام است. درصدد هستیم به تک‌ تک مدارس پیشخوان های مدیریتی را ارائه دهیم و این موضوع می‌تواند به اندازه اطلس های آموزشی موثر باشد. ایشان اشاره کرد: شاد می‌تواند به عنوان یک دستیار علمی مهم مورد بهره برداری قرار گیرد و معلمین می توانند ضمن تدریس عادی خود، تدریس زنده برگزار کنند که روزانه حدود ۶ هزار کلاس داریم. ایجاد فرصت ارتباط مدیریتی سریع و آسان بین مدیران اجرایی، میانی و رده بالای آموزش و پرورش در مدیریت بحران از عوامل موثر در شرایط آموزشی بحرانی است.
در ادامه الحسینی به چالش های برنامه شاد پرداختند. اولین نکته بحث انتظار بالا و بیش از اندازه از برنامه شاد است.عدالت دیجیتالی اقتضا می‌کند همه دانش آموزان بتوانند از بهترین امکانات فضای مجازی استفاده کنند اما با توجه به محدودیت دسترسی به دستگاههای گیرنده هوشمند، شبکه ملی اطلاعات و اینترنت کشور تنها ۷۰ درصد جمعیت دانش آموزان را پوشش داده و ۳۰% خارج از این موقعیت قرار می‌گیرند که آموزش و پرورش با انتخاب روش های ترکیبی از جمله آموزش‌های تلویزیونی، فضای مجازی و در برخی مناطق با آموزش حضوری توانسته تا حدی این معضل را مرتفع کرده است. بحث دیگری که نظام آموزشی را رنج می دهد بحث عدم مهارت و آموزش های کافی معلمان است که عملاً معلم و دانش آموز نمی توانند از یکسری از ظرفیت‌های شاد استفاده کنند. چالش دیگر فقدان ابزار کافی و عوامل لازم برای حفاظت از دانش آموز در برابر آسیب های فضای مجازی است و همچنین عدم وجود پشتیبان برای دانش آموزان ا ست که امیدواریم به زودی بتوانیم این موضوع را رفع نماییم.عدم به کارگیری ظرفیت بخش خصوصی از معضلات و چالش‌هایی است که در شاد با آن درگیر هستیم بحث عدم به کارگیری ظرفیت بخش خصوصی در شاد است که در آینده نزدیک، شاد با کلیه امتیازهای خودش البته در چارچوب نظام حاکمیتی آموزش و پرورش، در عرصه رقابت اظهار وجود می نماید. ضعف در پشتیبانی از سیستم مطرح است که در حال حاضر کال سنتر های مربوط به شاد فعالیت دارند و بیش از ۲۵۰۰ ارتباط با پشتیبان های کال سنتر داریم و راهنمایی ها انجام میشود که بسیاری از موارد مربوط به ناکافی بودن آموزش است. شاد سه سعی خواهد کرد به عنوان یک پلت فرم تعاملی آموزشی نسبت به قبل قابل قبول تر عمل کند. در پایان ایشان به این موضوع پرداختند که برای کارمان به چشم انداز و ساختار نیاز داریم تا از حاشیه به متن بیاییم. اطلس آموزشی برای هر مدرسه پیش‌بینی شده تا هیچ دانش آموزی در بیرون از شبکه شاد نماند.

  دکتر واحدی سردبیر مجله رشد فناوری آموزشی و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی
او با اشاره به آمار ۷۵ درصد رضایت از شاد اظهار داشت: بازخوردهایی که در این جلسه و در رسانه ها نشان داده می شود این آمار را نشان نمی دهد و میزان رضایت کمتر است . دکتر واحدی از مزایای شبکه شاد به پلتفرم مستقل اشاره کرد و مشکلات فنی شبکه شاد را در کندی ارسال پیام در موبایل و سیستم های تحت وب برشمرد و افزود: در شاد صفحات کامپیوتر به راحتی به اشتراک گذاشته نمی شود و از جنبه محتوایی شاهد محتواهای کم کیفیت و یا لین کهای فاقد محتوای آموزشی خصوصا در دروسی مانند انشا ، هنر و ورزش هسیتم. در خصوص کنشگران اصلی در شبکه شاد مسئولیت و اختیارات مشخصی وجود ندارد و تکالیف مدیر، معاون، معلم ، دانش آموز و والدین تعریف نشده است. ضرورت توجه به آموزش های والدین، جلوگیری از انحصار در تولید محتوا، توجه به استخدام تکنولوژیست های آموزشی و همچنین توجه به حوزه تربیت از نکاتی  است که باید به آنها بیشتر پرداخته شود.

دکتر رزم آرا نیز در این نشست چالش های جهانی پیشا کرونایی تعلیم و تربیت شامل مواردی مانند دسترسی فراگیران (پوشش تحصیلی )، بهبود کیفیت آموزش ، کمبود معلمان و توانمندسازی آنان، دستاوردها و پیامدهای آموزشی -تربیتی و نیز توجه به دانش آموزان با نیازهای ویژه برشمرد. وی اضافه کرد این چالش ها در دوران کرونایی و پسا کرونایی به همراه انواع کاستی های موجود در جامعه، سیستم آموزشی، مدرسه، معلم، دانش آموز و والدین و ... در زمان بحران ها، پیچیدگی ها و دشواری های متعددی را در حوزه های مختلف نظام آموزشی به وجود آورده و مسائل تعلیم و تربیتی خصوصاً کیفیت آموزشی را تهدید می کند. رزم آرا، سلامت جسمانی، سلامت روانی، مسایل اقتصادی - اجتماعی –  فرهنگی، مساله فناوری و مساله یادگیری زا به پنج مساله اساسی در آموزش  بیان کرد.
دکتر نیلی در جمع بندی مباحث مطرح شده در این نشست گفت:
با توجه به گذشت قریب به یکسال از بحران کرونا در بخش های مختلف جامعه مانند حوزه آموزش  لازم است یک خود ارزیابی با نگاه نقادانه با توجه به جنبه های مثبت و منفی اقدامات انجام شده داشته باشیم. او  برگزاری این چنین نشست هایی که از صاحبنظران و گروه های هدف تشکیل شده، بسیار ضروری برشمرد و بر انجام پژوهش های مرتبط با نیاز جامعه و ارائه نتایج به متولیان امری تاکید کرد.دکتر نیلی احمدآبادیدر ادامه بیان داشت: در غیر اینصورت با سرعت تحولات ناشی از بحران کرونا و طبیعتا لزوم اقدامات برای مقابله با آن،  این امکان را بوجود می آورد که در مسیر خطا گام برداریم و علیرغم صرف هزینه و نیروی انسانی پشیمان شویم. متن های ارسالی از سوی حضار محترم در بخش چت متنی نشان می دهد محورهای پژوهشی بسیاری باید مورد مطالعه قرار گیرد وگرنه آینده شاد با بحران مواجه می گردد. ایشان به مشکلات مشابه در آموزش عالی اشاره و بیان داشت: نقطه شروع خوبی در سازمان ها برای برون رفت از چالش کرونا و تعطیل نشدن مدارس و دانشگاه ها رخ داد اما این به معنای اتمام کار نیست. وی در پایان گفت: بزودی مجموعه نظرات حضار استخراج، تحلیل و یافته ها به مسئولین امر در وزارت آموزش و پرورش تقدیم می گردد.
وی تقویت آموزش ضمن خدمت معلمان در راستای تولید محتوا، آشنایی با رویکردهای آموزشی نوین مانند کلاس معکوس، مشارکت والدین در چارچوب اصول آموزشی، جهت گیری نظام آموزشی با شیب ملایم به سمت نیمه متمرکز خصوصا در امر تولید محتوا، راه اندازی نهاد ارزیابی محتواهای تولید شده و انتخاب اثرهای فاخر و توزیع بین معلمین، برگزاری جلسات مشترک دانشگاه و آموزش و پرورش، بکارگیری نیروهای متخصص  تکنولوژی آموزشی برای کمک به استاندارد کردن محتوا، تدوین سند راهبرد آموزش مجازی و تقویت تلویزیون آموزشی برای مناطق محروم و ایجاد هسته های پژوهشی در خصوص آموزش مجازی در وزارت و ادارات کل آموزش و پرورش را از مواردی دانست که سخنرانان حاضر در جلسه به آن اشاره کرده اند و می تواند در ارتقا کیفیت آموزش مجازی موثر باشد.
وی در پایان با اشاره به  برگزاری همایش یادگیری سیار در پایان بهمن ماه توسط دانشگاه علامه طباطبائی از پژوهشگران و محققان کرد تا  مقاله و تجارب خود در این خصوص را تا پایان دی ماه به دبیرخانه این همایش به نشانی (mlearning.atu.ac.ir) ارسال نمایند.