رئیس دانشگاه: ضرورت توجه به ارائه الگوی اندیشه ورزی و کاربردی نمودن تولیدات علمی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، آیین معرفی و تقدیر از پژوهشگران برتر دانشگاه با حضور رئیس دانشگاه، معاونین و اعضای هیات علمی دانشگاه یکم دی‌ماه برگزار شد. در این مراسم دکتر سلیمی رئیس دانشگاه در سخنانی به تحلیل وضعیت پژوهش در حوزه علوم انسانی پرداخت.او با اشاره به پدیده‌های متناقض نما در عرصه پژوهش در حوزه علوم انسانی کشور بیان داشت: معتقدم امروز سه امر و پدیده که به‌گونه‌ای متناقض نما هستند در عرصه پژوهش در جامعه ما وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنیم. او افزود: ما سه الگوی متناقض نما در حوزه پژوهش داریم که باید در رابطه آن بیندیشیم؛ راه و دریچه‌ای برای آن باز کنیم.

رئیس دانشگاه افزود: الگوی اول که بسیار در حوزه علوم انسانی برای ما مهم است این‌که آیا الگوی تفکر ما در حوزه علوم انسانی باید اروپایی محور باشد و یا این‌که الگوی متفاوت ترکیبی را نیازمند هستیم. او دومین امر متناقض نما را این‌گونه طرح کرد و بیان داشت: دومین نکته در این موضوع که امروز مخصوصاً در حیطه تصمیم‌گیری کشور بسیار مهم است این است که آیا الگوی توسعه دانش و پژوهش ما باید برگرفته از حوزه مهندسی به‌گونه‌ای که بسیاری از دانشگاه‌های مدرن و معتبر دارند، باشد و یا یک الگوی جامعه گریز. او اضافه کرد: ما در دو سر یک طیف قرار داریم، این‌که علم را صرفاً جنبه کاربرد بدهیم و یا این‌که کاربرد را رها کنیم و به مسائل صرف‌نظری صرف بپردازیم.

دکتر سلیمی در ادامه گفت: امر متناقض نما سوم این است که آیا ما به مانند نسل پیشین پژوهشگران، باید بیندیشیم یا اینکه باید الگوهای تفکری خودمان را به‌گونه‌ای تنظیم نماییم که وارد شکاف نسلی با دانشجویان خود نشویم.

او در ادامه خاطرنشان کرد: اگر فکری به حال این الگوهای ناسازگار نکنیم و اگر محیط‌های متفاوتی اندیشه ورزی را درک ننموده و معرفت آفرینی و مبانی فکری خود را فراموش کنیم، دچار بی‌ثمری پژوهش‌های اجتماعی شویم؛ به یک شکاف نسلی در حوزه اندیشه ورزی مبتلا می‌شویم و به تدریج به بلایایی دچار می‌شویم که ممکن است به بی‌توجهی به محیط اندیشه دچار شویم.

اگر در این فضای متفاوت، دانشجویان را مجبور به‌گونه‌ای اندیشه ورزی و تئوری خاص در محیط اجتماعی نماییم، اتفاقی که با آن مواجه می‌شویم این است که دانشجویان به روشنفکران مدعی پوچ انگار و یا افراد جامعه گریز تبدیل خواهند شد.

رئیس دانشگاه در ادامه با تبیین نکته اول موردبحث خود گفت: در این نگاه و نگاه‌های شبیه به آن مفهومی مطرح‌شده است و آن تفاوت ماهوی سبک‌های اندیشه ورزی در جغرافیای فکری متفاوت است که در دنیای امروز ما وجود دارد. او گفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط پژوهشگران؛ نوع اندیشیدن، تفحص، دقت و جمع‌بندی و نگاه به معرفت در مناطق مختلف اجتماعی متفاوت است. او اضافه کرد: برخی معتقدند که تحت تأثیر فضای اجتماعی، D.N.Aباعث تفکر و دگرگونی می‌شود و حتی ویژگی‌های ریز شناختی انسان تحت تأثیر فضای اجتماعی است. او ادامه داد: اگر در این فضای متفاوت، دانشجویان را مجبور به‌گونه‌ای اندیشه ورزی و تئوری خاص در محیط اجتماعی نماییم، اتفاقی که با آن مواجه می‌شویم این است که دانشجویان به روشنفکران مدعی پوچ انگار و یا افراد جامعه گریز تبدیل خواهند شد. چراکه گونه‌ای از اندیشه ورزی را آموختند که ممکن است در محیط اجتماعی خودشان کاربردی نداشته باشد.

باید شرایط جدید خود و محیط متفاوت اندیشه ورزی‌مان را درک کنیم و به این الگوی ترکیبی برسیم

دکتر سلیمی بابیان این‌که این امر در شرایطی است که کشور ما با توجه به این‌که در منطقه‌ای از جهان قرارگرفته است که همواره محل تلاقی اندیشه‌ها بوده است، بیان داشت: شاید بتوان با لحاظ نمودن این نقش از گذشته بتوانیم ترکیبی از هویت جمعی و منفعت فردی؛ مقوله‌بندی و ژرف اندیشی؛ وحدت در عین کثرت را ایجاد نماییم. او در این خصوص تصریح کرد: این ترکیب، گونه متفاوتی از اندیشه ورزی، ذهن صالح آفرین و گریز از روش‌های کلیشه‌ای و استانداردشده در یک‌گوشه‌ای از دنیا را می‌طلبد؛ نه این‌که به آن بی‌تفاوت باشیم. باید شرایط جدید خود و محیط متفاوت اندیشه ورزی‌مان را درک کنیم و به این الگوی ترکیبی برسیم. او ابراز امیدواری کرد تا با طرح این مسئله پرسشی در ذهن اساتید شکل‌گرفته است بتوانیم به سمت گونه‌ای متفاوت از اندیشه ورزی با لحاظ کردن شرایط خاص اجتماعی برای اندیشه ورزی متفاوت در ذهن داشته باشیم.

 رئیس دانشگاه در سخنان خود با اشاره به تفاوت الگوی تولید علم در حوزه علوم انسانی گفت: الگوی تولید علم در حوزه علوم انسانی بسیار متفاوت با سایر علوم دیگر است، اگرچه می‌تواند از حوزه مهندسی هم استفاده نماید ولی نمی‌تواند خودش را به معیارها و ملاک های برخاسته از حوزه مهندسی محدود کند چرا که در حوزه علوم انسانی با چهار پارادوکس کاربردی شدن یا نظریه پردازی، جهانی شدن و حل مشکلات بومی، ابزاری شدن و رهایی بخشی و تولید علم برای رفع مشکلات جامعه یا یافتن جایگاه در جامعه جهانی روبه‌رو هستیم.

تولید 99 هزار عنوان کتاب از دستاوردهای علوم انسانی در کشور است

او با اشاره به این‌که طرح این مباحث و سؤالات در راستای دفاع از ساحت علوم انسانی است بیان داشت: علیرغم تمام مشکلات علوم انسانی در جامعه آکادمیک  شاخص‌هایی در حوزه علوم انسانی وجود دارد و همه ما به آن اذعان داریم که باید این علوم بومی و اصلاح شود و به سمت الگوهای اندیشه ورزی بومی حرکت نماییم. او با تأکید بر دستاوردهای علوم انسانی خاطرنشان کرد: تولید علم در علوم انسانی با تولید علم در حوزه‌های دیگر متفاوت است. او افزود: یکی از مهم‌ترین شاخص‌های تولید علم در این حوزه تولید کتاب است که این شاخص از 290 عنوان از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون به 99 هزار عنوان رسیده است که یکی از دستاوردهای دانشمندان علوم انسانی است که جهش فوق‌العاده‌ای را در پدیدآوران کتاب نشان می‌دهد.

ثبت 2 هزار کرسی ترویجی و برگزاری 46 نظریه و نوآوری جدید در کشور در حوزه علوم انسانی از دیگر دستاوردهای این حوزه است

رئیس دانشگاه برگزاری کرسی های نظریه‌پردازی و ترویجی را از دیگر دستاوردهای علوم انسانی برشمرد و افزود: ثبت 2 هزار کرسی ترویجی و برگزاری 46 نظریه و نوآوری جدید در کشور در حوزه علوم انسانی از دیگر دستاوردهای این حوزه است. او خاطرنشان کرد: بیش‌ترین تولید علم در کشور بنا بر اعلام پایگاه‌های علمی معتبر، در حوزه علوم انسانی است و این علوم به نسبت بسیار جلوتر از حوزه‌های فنی و مهندسی به تولید علم پرداخته است. او خطاب به اعضای هیات علمی گفت: در زمینه تولید مقاله با توجه به اسناد بین‌المللی ارائه‌شده رشد مناسبی را داشته‌ایم ولی برای ورود به نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی باید سالانه 300 مقاله تولید کنیم تا بتوانیم در این خصوص به وضعیت مناسبی دست یابیم. او تصریح کرد: این امر به معنا نیست که توقع داریم استادان تبدیل به ماشین تولید مقاله شوند، باید دو سر طیف را در نظر داشت و لازم است تا با انجام پشتیبانی‌های لازم از معرفت اندیشی، از تولید مقالات غافل نگردیم.

باید در مورد شکاف نسلی با دانشجویان بیندیشیم و  به ماشین تولید مدرک تبدیل نشویم

رئیس دانشگاه در ادامه شکاف نسلی را از چالش‌های این حوزه برشمرد و گفت: همه ما این شکاف نسلی را با دانشجویان حس می‌کنیم که واقعاً مایه نگرانی است. نگران این هستیم که نگاه متفاوت ما و آن‌ها به علم و نیازهای متفاوت آن‌ها و آن چیزی که به آن‌ها ارائه می‌دهیم، باعث شکاف می‌شود که درنهایت آموزش را بی‌معنا نماید. او با تأکید بر ضرورت ایجاد و حفظ انگیزش در دانشجویان افزود: باید در مورد این شکاف بیندیشیم که به ماشین تولید مدرک تبدیل نشویم.

دکتر سلیمی در جمع‌بندی سخنان خود تصریح کرد: در مورد الگوی اندیشه ورزی، کاربردی بودن تولیدات علمی، جلوگیری کردن از شکاف نسلی باید فکری کرد تا بتوانیم همان‌طوری که در سال‌های گذشته باهمت مشترک جایگاه دانشگاه علامه طباطبائی را بسیار ارتقا دهیم، بتوانیم همچنان باعث پیشرفت هرچه بیشتر دانشگاه باشیم.

او در پایان سخنانش ضمن تأکید بر تأثیرگذاری علوم انسانی در وضعیت جامعه و کشور و نقش استادان و پژوهشگران در جهت‌دهی به این مسائل گفت: راهبرد ما در سال‌های آینده حفظ و ارتقای جایگاهمان در تولید علم در ایران و ارتقای جایگاه بین‌المللی دانشگاه، شکل‌دهی به نظام معرفتی مناسب و جدید در محیط اجتماعی ایران، تأثیرگذاری بر حوزه پژوهش و درک بیشتر از نسل جوان و دانش‌پژوهان جوان در جامعه است. خواهشم این است در طرح مسائل و یافتن پاسخ‌ها به این نکات دقت شود. او خاطرنشان کرد: همان‌طوری که تمام مسائل و مشکلات را باهم اندیشی و هم‌فکری پیش بردیم در این زمینه نیز با همفکری، همدلی و ارائه راهکارهای مناسب می‌توانیم مشکلات را برطرف نماییم.